Sahip Olduğumuz Şeylere Daha Fazla Değer Biçme Durumu: Sahiplik Etkisi

Sahiplik Etkisi Nedir?

Sahiplik etkisi, sahip olunan şeylere gereğinden fazla değer verilmesini ve ihtiyaç olmadığı halde bu eşyaları biriktirme hissini belirten bir terimdir.

Sahiplik Etkisi İle İlgili Yapılan Araştırmalar

Amerikalı iktisatçılar Daniel Kahneman, Jack Knetsch ve Richard Thaler sahiplik etkisiyle ilgili bir deney yaptı. Bu deneyde katılımcıların yarısına bir kahve kupası verildi ancak diğerlerine hiçbir şey ve­rilmedi. Sonrasında ise her iki gruptan da kupaya bir fiyat biçmeleri istendi.

İlk grup kupayı vermek için ne kadar isteyeceğini belirledi. İkinci grup ise kupayı satın almak için ne kadar para vere­ceğini belirleyecekti. Kupanın sahibi olan grup tarafından belirlenen fiyat, alıcı konumda olan grup tarafından belir­lenen fiyatın iki katından biraz daha fazlaydı.

Sahiplik etkisi, deney üzerinde de görüldüğü gibi çok farklı sonuçlar ortaya çıkaran ve insanların sahip oldukları eşyaların değerine, olduğundan daha çok fiyat biçmelerine neden olan bir durumdur. Halbuki katılımcıları verilen kupaların hepsi aynıydı. Bu deney kupa haricinde pek çok objeyle de yapıldı ve her defasında o objenin sahibi olan grup, diğer gruptan daha çok bir fiyat be­lirledi.

Sahiplik etkisi, hukuk, psikoloji, ekonomi gibi diğer konularda da araştırmacıların ilgisini çeken bir kavramdır ve konu ile alakalı çalışmalar sürmektedir.

Bu Düşünceden Nasıl Kurtulmanın Yolu Nedir?

Bu düşünce hatasından kaçınmak için yapılması gereken ilk şey konu ile alakalı farkındalığımızı arttırmaktır. Sahip olduğumuz şeyler ile duygusal bağlar kurmaya eğilimliysek bunu hemen anlamamız gerekir. Herkes sahip olduğu eşyaları sever ve belli anılar paylaşıldığı için onlardan ayrılmakta zorlanır. Fakat insanlar eşyalara değer verirken mantıksız davranır.

Pazarlamacı, satış görevlisi, tasarımcı gibi meslekleri yapan kişilerin hepsi satın alma kararlarınızı kendileri için avantajlı ve sizin için dezavantajlı olacak şekilde gerçekleştirmeye çalışır. İnsanlar sahip olmamaktan sahip olmaya geçişin bir kazanç olduğu ve sahip olmaktan sahip olmamaya geçişin bir kayıp olduğunu düşünme eğilimine yönelir ve bu kişilerin hepsi de bunun farkındadır.

 

Sahiplik Etkisi ve İkea Etkisi 

Sahiplik etkisi, bir şeye karşı aşırı çaba sarf edilmesi durumunda daha da artar. Bu durumda da sahiplik etkisinin başka bir versiyonu olan “Ikea etkisi” ortaya çıkar. İsveçli mobilya şirketinden adını alan Ikea Etkisi, insanların bir nesneyi kendileri yaptıklarında daha fazla değer verme eğiliminde olmaları sonucu meydana gelir.

Bir mobilyayı bir araya getirmek veya düzenlemek, öz-yeterlik duygusunu artırır. Bu yalnızca o anda kişiyi iyi hissettirmez aynı zamanda derin bir psikolojik ihtiyacı da karşılamış olur.

Bu durum kendimizin bir araya getirdiği eşyaları gerçekte olduğundan daha çok değerli görmemizin bir sebebidir.  Bir diğer anlamda Ikea Etkisi, bir şeyi yaratmak için harcanan çabanın o şeyi daha çok sevme eğilimine doğru yönelmesini gösterir.

Kayıptan kaçınmaya çalışmak insanların son derece hatalı değerlendirme­ler yapmasıyla sonuçlanır. Bu durum her zaman bir negatif bir durum oluşturmaz fakat sa­hiplik etkisinin farkında olmak oldukça yararlı olacaktır.

 

Ikea'nın Sözde "İsveç Köftesi"nin Aslında Türk Köftesi Olduğunu Biliyor Muydunuz?

Ikea'nın "İsveç köftesi" olarak satmış olduğu bu lezzetli yiyecek, aslında Osmanlı döneminden kalma. Tarihi Kral XII. Charles'a dek uzanan bu köftenin hikayesine değineceğiz.