Türev piyasası nedir? Türev piyasası araçları hangileridir? Merak edilen tüm soruların yanıtları haberimizde detaylıca aktarıldı.
Türev piyasası, finansal enstrümanların değerinin, başka bir varlık veya değişken üzerinden türetilmesine olanak sağlayan bir piyasadır. Vadeli işlemler, opsiyonlar, swaplar gibi enstrümanlar burada işlem görür. Türev piyasası hakkında daha fazla bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.
Türev piyasası, belirlenen ileri bir tarih için önceden belirlenmiş fiyat ve koşullara sahip türev ürünlerin alım satımının gerçekleştiği piyasalardır. Aynı zamanda vadeli işlemler piyasası olarak da adlandırılır. Türev piyasalar, organize piyasalar ve tezgah üstü piyasalar olarak iki ana kategoriye ayrılır. Bu piyasalarda futures, forward, opsiyon ve swap gibi çeşitli türev işlemleri yapılmaktadır.
Türev piyasası, forward, futures, options, SWAP gibi finansal araçlarla vadeli işlemlerin yapılabildiği bir piyasadır. Organize piyasalarda futures işlemleri gerçekleştirilirken, tezgah üstü piyasalarda forward işlemleri gerçekleşir. Türev piyasası, finansal yatırımcıların ihtiyaçlarından kaynaklanan standartlaştırılmış türev işlem sözleşmelerinin belirli bir vadeye göre alım satımının yapıldığı bir platformdur. Temel amacı, yatırımcıları risklere karşı korumaktır.
Türev araçlar, finansal varlığın veya malın değerine doğrudan bağlı olan finansal enstrümanlardır. Bu enstrümanlar, dayanak varlığın sahipliğinin değişip değişmemesiyle ilgilenmeden, türev araçlarla ilgili hak ve yükümlülüklerin ticaretinin yapılabildiği araçlardır. Türev piyasası araçları ise şunlardır:
Futures, vadeli işlem piyasasının temeli olarak kabul edilir. Bu işlemlerde belirli bir varlık, ileri bir tarihte belirlenen bir fiyattan teslim alınmak üzere sözleşme yapılır. Futures ile yatırımcılar, hem finansman sağlamış olur hem de varlıklarını gelecekteki risklere karşı korumuş olur. Örneğin, bir yatırımcı tarım ürünlerindeki fiyat dalgalanmalarından korunmak veya finansal spekülasyon yapmak amacıyla futures sözleşmelerini kullanabilir.
Forward işlemleri, dövizler, menkul kıymetler veya varlıkların ileri bir tarihte teslim edilmesi için yapılan sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde alıcı ve satıcı, belirli bir varlığın miktarını, fiyatını ve teslim tarihini önceden belirler. Forward işlemleri genellikle kısa vadeli yatırımlar için tercih edilir ve risk yönetimi amacıyla kullanılır. Örneğin, bir şirket gelecekte döviz kuru dalgalanmalarından korunmak için forward sözleşmelerini kullanabilir.
Opsiyonlar, belirli bir vade süresi boyunca belirli bir varlığı belirlenen bir fiyattan alma veya satma hakkı veren sözleşmelerdir. Alım opsiyonunda, belirli bir fiyattan varlığı alma hakkı bulunurken, satım opsiyonunda belirli bir fiyattan varlığı satma imkanı sağlanır. Opsiyonlar, risk yönetimi ve spekülasyon amacıyla kullanılan popüler bir türev aracıdır. Örneğin, bir yatırımcı gelecekteki fiyat dalgalanmalarından korunmak veya potansiyel kazanç sağlamak için opsiyon sözleşmelerini kullanabilir.
SWAP işlemleri, döviz cinsinin veya faizinin değiştirilmesi amacıyla yapılan sözleşmelerdir. İki taraf arasında yapılan bir anlaşma ile döviz veya faiz takası gerçekleştirilir. SWAP işlemleri, her iki tarafın da kendilerine uygun koşullara geçiş yapmasını sağlar. Örneğin, bir şirket, faizi daha düşük bir para biriminden daha yüksek faiz getirisi elde etmek için SWAP işlemlerini tercih edebilir.
Türev ürünler, yatırımcılara riskten korunma, spekülasyon ve arbitraj gibi farklı amaçlar için kullanma imkanı sağlar. Türev ürünlerinin tercih edilme sebeplerini ise şu şekilde açıklayabiliriz: