Hisse senedi ve hisse senedi çeşitleri ile ilgili temel bilgileri sunan bir rehber yatırım yapmak isteyenler için hazırlandı.
Hisse senedi, konusu yatırım dünyasının temel kavramlarından biridir. Hisse senetleri, şirketlerin sermayesine katkıda bulunan ve sahiplerine şirketin kârına ortak olma hakkı sağlayan finansal araçlardır. Bu yazıda hisse senedi nedir sorusuna detaylı bir açıklamaya sahip olmakla birlikte hisse senedi çeşitleri ve yatırımcılar için sunduğu farklı seçenekler hakkında da bilgiler verilmiştir.
Borsada Emir Tipleri nelerdir ve nasıl emir verilir? Çeşitli emir tipleriyle ilgili bilgilendirici açıklamalar detaylarda verildi.
Hisse Senedi, şirketlerin ortaklarına, şirketin sermayesindeki paylarını belgelemek amacıyla verdiği kıymetli evraklardır. Hisse senetleri, Sermaye Piyasası Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu gibi yasal düzenlemelere tabi olmaktadır. Türk Ticaret Kanunu'nda hisse senedi, şirketin ana sermayesindeki en küçük birimi olarak açıklanmaktadır.
Hisse senedi sahipleri, şirketin sermayesindeki pay oranlarına bağlı olarak şirkete ortak olma, yönetime katılma, kar payı alma ve oy hakkına sahip olabilirler. Sermaye şirketlerinin hisse senedi ihraç etmeleri için Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’ndan izin almaları gerekmektedir. Hisse senetleri genellikle halka arz edilerek kaynak sağlamak için çıkarılır ve ardından borsa içerisinde işlem görür. Hisse senedinin ardından hisse kağıdı nedir konusuna da değinelim.
Hisse senedinin fiziksel formda basılı olarak bulunduğu hisse senetlerine hisse kağıdı adı verilmektedir. Türkiye'de 2005’ten beri hisse senetleri kaydi işlem sistemine geçmiştir. Yani, kağıda basılı hisse senetleri artık yatırımcıların açtığı hesaplarda kaydedilmeye başlanmıştır. Hisse senetlerinin dijital olarak kaydedilmesi, hisse kağıtlarına göre birçok dezavantajı ortadan kaldırmıştır. Kağıda basılı hisse senetleri kaybolma, çalınma gibi riskler taşıdığından dolayı artık kullanılmamaktadır.
Hisse senedi almak için ilk etapta bir yatırım hesabı açılması gerekmektedir. Ardından, tercih edilen aracı kurum veya banka üzerinden alınacak hisse senedinin sembolü listeden seçilir. Seçilen hisse senedi için alım emri verilmesi yeterli olacaktır. Alım emri verirken hangi hisse senedinin ve kaç adet almak istendiğinin belirtilmesi gerekmektedir. Emir, borsada uygun fiyat ve koşullar sağlandığında gerçekleşir ve hisse senetleri hesaba aktarılır.
Hisse senedi alırken dikkat edilmesi gereken birtakım hususlar bulunmaktadır. Bunlar ise şu şekilde sıralanabilir:
Hisse senetleri, bir şirketin kurulmasından itibaren çıkarılır. Ancak hisse senetlerini alabilmek için ilgili şirketin halka arz olması gerekmektedir. Halka arz, şirketin hisse senetlerini halka açması ve yatırımcılara yatırım yapma imkanı sağlaması anlamına gelir. Hem şirketler için hem de potansiyel yatırımcılar için hisse senetleri önemlidir çünkü sermaye artırma aracı olarak kullanılabilir ve yatırımcılara birikimlerini değerlendirme ve şirkete ortak olma fırsatı sunar.
Hisse senetlerine sahip olan yatırımcılara TTK (Türk Ticaret Kanunu) tarafından tanımlanan bazı haklar bulunmaktadır. Hisse senetlerinin sağladığı bazı haklar şu şekilde sıralanmıştır:
Hisse senedi sahipleri, belirli yükümlülükleri yerine getirmekle sorumludurlar. Bu sorumluluklar ise şu şekildedir:
Hisse senedi çeşitleri nedir konusuna değinecek olursak, hisse senetlerinin çeşitleri arasında aşağıda belirtilenler bulunmaktadır:
Borsada en çok işlem gören hisseler zaman zaman değişebilmekle birlikte, genellikle büyük şirketlere ait hisse senetleri yoğun işlem hacmine sahiptir. Örneğin, BIST 100 endeksinde bulunan hisseler genellikle yüksek işlem hacmine sahiptir. Bunun yanı sıra bankalar, enerji şirketleri, perakende şirketleri ve telekomünikasyon şirketleri gibi sektör liderleri yer alabilmektedir. Ayrıca borsada en çok işlem gören hisseler piyasa koşullarına ve yatırımcı ilgisine bağlı olarak zaman içinde farklılık gösterebilmektedir.
Hisse senetleri, vadeli işlem sözleşmeleri, opsiyonlar, tahviller, repo gibi çeşitli finansal araçların alım satımının gerçekleştiği BIST platformuna dair detaylar...