Küresel resesyon ve Rusya ile AB arasındaki gerginlik sebebiyle petrol fiyatlarında dalgalanma sürüyor. Peki akaryakıt fiyatları şimdi ne durumda?
Genel olarak 2022 senesi içerisinde, özellikle akaryakıt sektöründe, vatandaşları zam korkusu esir almış durumda. Bunun sebebi ise sene başında 12 TL ile 13 TL arasındaki akaryakıt fiyatlarının birbirlerinden bağımsız şekilde ilerleyerek 30 TL'ye kadar yaklaşması olmuştu.
Aslında akaryakıta ilişkin endişeler sadece Türkiye'de geçerli değil. Küresel resesyon ve Rusya ile AB arasındaki gerginlik sebebiyle Rusya'nın arzda kesintilere gitmesi petrol piyasasını ve buna bağlı olarak da akaryakıt piyasasını oldukça etkiledi. Daha kötüsü ise Rusya ile AB arasındaki gerginliğin petrol piyasası açısından Şubat ayında zirveye çıkması bekleniyor çünkü Rusya, petrol arzını Şubat ayında tamamen kesecek.
Yukarıda da belirttiğimiz üzere petrol ve akaryakıt konusunda Türkiye'de ve dünyada endişeler artarak ilerliyor. Durum böyle iken akaryakıt fiyatları oldukça merak konusu. Peki benzin ve motorin gibi akaryakıtların fiyatları ne durumda?
Türkiye'de bilinen bir akaryakıt firmasından alınan güncel bilgilere göre benzin fiyatı:
- İstanbul'un Avrupa Yakasında litre başına 22.68 TL iken Anadolu Yakasında litre başına 22.69 TL,
- Ankara'da litre başına 22.84 TL ila 22.86 TL (fiyatın 22.84 TL olduğu ilçeler çoğunlukta),
- İzmir'de ise litre başına 22.83 TL ila 22.85 TL arasında bulunuyor.
Motorin fiyatları, benzin fiyatlarından ayrışmış olup 30 TL seviyesine daha da yakın bir seviyeye gelmiştir. Buna göre Türkiye'de motorin fiyatları şu şekilde:
- İstanbul'un Avrupa Yakasında litre başına 26,34 TL iken Anadolu Yakasında 26,35 TL seviyesinde,
- Ankara'da litre başına 26,45 TL seviyesinde,
- Son olarak İzmir'de ise litre başına 26,49 TL seviyesinde bulunuyor.
Türkiye'de 2022 senesinde gelen akaryakıt zamları ile birlikte bu zamları kimin yaptığı merak konusu olmuştu. Öyle ki, aslında akaryakıt fiyatları belirli ölçütlere göre kendisi belirlenmekte. Belirlenen bu seviyelere ilişkin olarak akaryakıt firmaları bazı eklemelerde bulunup bayileri aracılığıyla fiyatın son halini pompaya yansıtıyor.
Bunun haricinde ise belirtmek gerekir ki akaryakıt fiyatlarını açıklayan kurum olarak bilinen EPGİS (Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası), fiyatlara ilişkin herhangi bir düzenlemede bulunmaya yetkili değildir. Yani EPGİS, düzenleyici ya da belirleyici bir kurum değil açıklayıcı bir kurumdur.
Benzin fiyatlarına ilişkin olarak belirtmek gerekir ki, arzın sürekli artmasına ve buna bağlı olarak benzinin ham maddesi olan petrolün yenilenebilir bir enerji kaynağı olmaması sebebiyle sürekli tükenmeye doğru ilerlemesi, benzin fiyatlarının belirli seviyelerin altına inmesini engellemektedir. Bunun haricinde ise benzinin ham maddesi olan petrolün aranması ve çıkarılması için ortaya çıkan maliyetler; petrolün işlenip akaryakıt istasyonlarında kullanılan benzin haline getirilmesi ve benzinin dünyanın farklı noktalarına ulaştırılması sebebiyle oluşan maliyetler benzin fiyatını etkileyen faktörler arasında yer alıyor. Ayrıca petrolün kendisinin de benzin fiyatlarını etkilediğini söyleyebiliriz.
Ülkemizde ve ABD doları kullanmayan ülkelerde ise petrolün dolar üzerinden fiyatlanması sebebiyle, doların değerinde yaşanan dalgalanmalar da benzinin fiyatını etkiler. Son olarak da belirtmek gerekir ki benzinin fiyatı, benzinin satıldığı; zamana, konuma ve firmaya göre de değişebilir.
Akaryakıtta sabit olarak %18 oranında KDV (Katma Değer Vergisi) uygulanırken bir de ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) alınmakta. Öyle ki, Haziran ayında benzinin pompa fiyatı 28 lira 55 kuruş iken 2 lira 53 kuruş ÖTV, 5 lira 14 kuruş KDV alınmaktaydı. Yani benzinin fiyatı 28 lira 55 kuruş seviyelerinde iken (Haziran ayındaki fiyatlardır güncel değildir) toplamda 7 lira 67 kuruşluk vergi alınıyordu.