Amerika Neden Metrik Sisteme Geçmedi?

Amerikalılar resmi adı “Kraliyet Sistemi” olan ölçü sistemini inç, fit, yard, mil gibi ölçüleri kullanmaya devam ediyorlar. ABD birkaç defa metrik sisteme geçiş yapmayı denese de bunu başaramadı. İngiliz sistemi  Amerikan endüstrisine ve ulusal ruha fazlaca yerleşmişti.

ABD’de bu ölçü birimlerinin kullanılmamasında Karayip korsanlarının da etkisi olduğunu biliyor muydunuz?

Metrik Sistemin Temeli Nereden Gelir?

Fransız Devrimi sonrası 18. yüzyılın son çeyreğinde, Fransız cumhuriyeti, metre adı verilen yeni bir ölçü birimi tasarladı. Bu şekilde dünyanın birçok ülkesinde benimsenen metrik sistemin temeli de atılmış oldu.

Amerika Metrik Sisteme Geçmeyi Denedi

1793 yılında ABD standart bir ölçüm sistemine gerek duydu. Bunun sebebi eyaletlerde ayrı ayrı sistemlerin kullanılması ve bunun sonucunda eyaletler arası ticaretin çıkmaza girmesiydi. Dışişleri bakanı o dönem Thomas Jefferson’du. Jefferson, yeni Fransız sistemini duymuştu ve bunun Amerika’nın tam da ihtiyacı olan şey olduğu kanaatine vardı.

Bunun için de Fransa’daki dostlarına mektup yazdı ve metrik ölçü birimlerinin örneklerini kendisine iletmelerini istedi. Fransa bu örnekleri Jefferson’a göndermek amacıyla deniz yolculuğu konusunda deneyimli botanikçi Joseph Dombey'i görevlendirdi.  Dombey, bir metre ve bir kilogramı sembolize eden iki bakır nesneyle beraber yola çıktı. Fakat işler yolunda gitmedi. Atlantik’i geçen Dombey dev bir fırtınaya tutuldu. İçinde bulunduğu gemi Karayip Denizine doğru sürüklendi. Karayip Denizi ise korsanların mekanıydı.

Dombey görevini tamamlayamadı. Gemi Karayip Denizi’nde korsanlar tarafından ele geçirildi. Dombey’in kimliği kısa sürede ortaya çıkacaktı. Korsanlar, fidye amacıyla Joseph Dombey’i Montserrat adasında esir aldı ve Dombey bu adada yaşamını kaybedecekti. Fransa’nın Dombey ile beraber ABD’ye göndermek istediği ölçü birimleri de böylece hedefe ulaşamamış oldu. Birtakım tarihçiler bu olayın Amerika’nın metrik sisteme geçmemesinin en büyük sebebi olduğunu düşünüyor.

Aslında korsanlar Joseph Dombey’in yanındaki  bu bakır nesneler (metrik sistem örnekleri) ile fazla da ilgilenmemişlerdi. Dombey’in gemisinden ele geçirilen ganimetler açık artırma yoluyla satıldı. İlerleyen zamanda, birkaç Fransız aracılığıyla bu standart ölçüler Jefferson’dan sonraki dışişleri bakanı Edmund Randolph’a ulaştı. Fakat iş işten çoktan geçmişti. Randolph eline geçen bakır nesnelerin önemini anlayamadı ve bunları dikkate almadı.

Amerika’nın günümüzde metrik sisteme geçememesinin en büyük sebebi zaman ve paradır. Ülkede Sanayi Devrimi başladığı zaman, üretim tesisleri Kraliyet Sistemine uygun şekilde yapılmıştı. Metrik sisteme destek veren bir tasarının geçişi hep, ortaya çıkacak zaman kaybı ve masraflar ile uğraşmak istemeyen işletmeler ve Amerikan yurttaşları tarafından kabul görmedi.

ABD Kongresi, 1975 yılında geçiş yapmak için bir yasa dahi çıkardı. Fakat Birleşik Krallıktan biraz farklı olarak, geçiş zaruri değil gönüllü olarak gerçekleşti. Günümüzde okullarda öğrencilere geleneksel olarak kullanılan Kraliyet Sistemi ve dünyanın neredeyse tamamının kullandığı metrik sistem öğretiliyor. Bu sebeple Amerika’da ölçüm çubukları yada cetvelleri genel olarak inç ve santimetre içermektedir.

Fakat bu metrik sistem isteyenler için, ortak kullanımın yaygın şekilde kabul görmesi ve mevcut sistemden yakın bir zamanda herhangi bir resmi aşamalı olarak çıkış olmayacağı anlamı da taşıyor. ABD şu an dünyada metrik sistemi kullanmayan üç ülkeden birisidir. (Myanmar ve Liberya ile birlikte)