Vakum (Termaborik) bomba nedir? Nasıl çalışır?
Ukrayna'daki çatışma tırmandıkça, Rusya'nın vakum bombaları veya yakıt-hava bombaları olarak da bilinen termobarik silahları kullanmış olabileceğine veya kullanmış olabileceğine dair artan endişeler var.
Ukrayna'nın ABD Büyükelçisi Oksana Markarova, Rus birliklerinin geçen Pazartesi gecesi Ukraynalılara vakum bombası kullandığını iddia etti. Ek olarak, CNN muhabirleri, Rusya'nın Belgorod kentinin güneyindeki Ukrayna sınırına yakın termobarik savaş başlığı roketlerini ateşleyebilen TOS-1 veya TOS-1A çoklu roketatarların görüntülerini paylaştı.
Ancak, Ukrayna'nın işgali sırasında termobarik silahların kullanıldığına dair net bir kanıt yok. Vakum bombalarının potansiyel kullanımı özel bir endişe kaynağıdır, çünkü sivillere yakın kentsel ortamlarda, geleneksel patlayıcıları kullananlardan çok daha yıkıcı olabilecek güçlü ve gelişigüzel patlamalar üretirler.
Journal of Military and Veterans Health'e göre termobarik mühimmatlar, patlama bölgesindeki buharı patlatarak geleneksel patlayıcılardan daha fazla ısı ve basınç üretiyor.
Termobarik mühimmat, başlangıçta bir alana bir aerosol bulutu yayarak çalışır. Bu bulut, nesnelerin etrafında ve yapılardaki çatlaklara ve boşluklara doğru akar. Bulut daha sonra yüksek sıcaklıktaki bir patlamayla ateşlenir. Güçlü bir şok dalgası oluşturmanın yanı sıra, patlama, patlama alanındaki tüm oksijeni hızla yaktı ve ortaya çıkan vakum, dengesiz nesneleri "emer". Vakumun yakındaki herkesin akciğerlerini ve kulak zarlarını kolayca yok edecek kadar güçlü olduğu söyleniyor. Yeterince yakınlaştırılırsa, bu bombalar insanların akciğerlerinde, kardiyovasküler, işitme, gastrointestinal sistem ve merkezi sinir sisteminde bir dizi potansiyel olarak ölümcül yaralanmalara neden olabilir.
Bu tür silahlar, sivillerin yakınında kullanıldıklarında ayrım gözetmeyen etkileri nedeniyle özellikle endişe vericidir. Vakum bombalarının kullanımı özellikle kentsel alanlarda yıkıcı olabilir, çünkü aerosol bulutları yapılardaki çatlaklara ve boşluklara nüfuz edebilir ve yapı taşlarını saniyeler içinde moloz haline getirebilir.
Bu silahın kökeni, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesinde savaşan Alman birliklerine kadar uzanıyor, ancak o zamandan beri teknoloji yaygın olarak geliştirildi ve diğer birçok ülkenin ordularında kullanıldı. Örneğin ABD, Afganistan'ın doğusundaki dağlarda El Kaide'ye karşı termobarik silahlar kullandığını kabul etti.
Ayrıca İngiltere, Çin, Hindistan ve Rusya'nın cephaneliklerinde olduğu düşünülüyor. Termobarik silahların kullanımı, Uluslararası Af Örgütü gibi STK'lar tarafından sıklıkla eleştiriliyor. Ancak, uluslararası hukuka göre, savaşta açıkça yasaklanmazlar.