Ticari Kredi Faizlerindeki Düşüş Şirketlere Yaramadı!

Politika faizlerinin düşürülmesine rağmen makro ihtiyati önlemler ve selektif kredi politikası, bankacılık sektöründe ticari kredilerin büyümesindeki ivmenin kaybına sebep oldu. Bankalara getirilen ticari kredi büyümesindeki menkul kıymet zorunluluğu, faize getirilen sınır ve kredinin kullanım yerinin takip edilmesi gibi uygulamalar, 22 Kasım 2021 haftasından 11.5 ay sonra ilk defa özel bankalarda 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış kurumsal kredi kartı haricindeki ticari kredi büyüme hızı tek haneye düştü. Bundan yaklaşık olarak 1 yıl sonra ticari kredi faizlerinde büyüme hızı, özel bankalarda tek haneli gerileme kaydederken kamu bankaları, yaşadıkları ivme kaybına rağmen çift haneli büyüme kaydetmeyi sürdürdü.

Bankacılık sektöründe yer alan kaynaklara göre ticari kredi faizlerinde gerileme görülmekteyken krediye erişimde sıkıntılar oluyor ve politika faizi düşürülerek parasal sıkılaşmaya gidiliyor fakat seçime doğru makro ihtiyati önlemlerde bir gevşemeye gidilerek kredilerde artış görülmesi muhtemel.

Ticari kredi büyümesi %17,62'ye düştü

Bankacılık sektörü ticari kredi büyümesi 13 haftalık yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış halde -9 Eylül haftası itibariyle- %8,67 ile tek haneye düşerken kamu bankalarında %27,87 toplamdaysa %17,62'ye düştü. Nisan ayının sonunda özel bankalarda %65,93'e kadar çıkan kurumsal kredi kartları haricinde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış olan ticari kredi büyümesi, sektörde 9 Eylül haftası itibariyle %56,14 seviyesindeydi. Kamu bankalarındaysa özel bankalardaki %65,93'lük büyüme hızına karşın %46,26 ticari kredi büyümesi görüldü. Ticari kredilerde yaşanan hızlı büyüme, TCMB'nin ve ekonomi yönetiminin oldukça dikkatini çekerken aynı anda alınan ilk önlemler de TCMB'den geldi. Buna ilişkin olarak 23 Nisan 2022 tarihinde TCMB, ticari kredilere zorunlu karşılık uygulaması getirdi. Bu uygulama ile birlikte 1 Nisan'dan itibaren her 4 haftalık dönemde kullandırılan ticari kredilerin %10'u oranında zorunlu karşılık tesisi kararının dışında kredi büyüme oranı %20'den fazla olan bankalara yıl sonu bakiyesinden %20 oranında zorunlu karşılığı 6 ay boyunca tesis zorunluluğu geldi. Haziran ayında ise yeni makro ihtiyati önlemler paketi devreye alınarak ticari kredilere getirilen zorunlu karşılık tesisi %20’ye kadar çıkarıldı.

Tüm bu adımlardan sonra ticari kredi büyümesi, özel bankalarda Temmuz ayının başında %29,99'a kadar düşerken toplam ticari kredi büyümesiyse %36,41'e kadar düştü. Kamu bankalarında ise özel bankalarda yaşanan sert düşüşlere kıyasla daha yumuşak bir ivme kaybı yaşandı ve temmuz başında ticari kredi büyüme hızı %43,72 oldu.

Son olarak belirtmek gerekirse, ticari krediler için tutulmakta olan zorunlu karşılıklar, %30 menkul kıymet tutma zorunlulu oldu ve sonrasındaysa ticari kredi faizi ve büyüme oranına yönelik ilave menkul kıymet tutma şartı getirildi. Bunun dışında ise ticari kredi faizi %21,48’i aşan bankalar %20, ticari kredi faizi %27,61’i aşanların da %90 oranında ilave tahvil edinmeleri kararı verildi. Ayrıcai 29 Temmuz 2022 tarihinden sene sonuna kadar kredi büyümesi %10’u geçen bankalara, aşan kısım kadar 1 sene boyunca menkul kıymet tutma sorumluluğu getirildi. 

TCMB'nin aldığı bu önlemler ticari kredi faizlerinde dalgalı bir ilerlemeye sebep oldu. Nitekim Nisan ayının sonlarında %21,81 seviyesinde olan kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat hesapları hariç ticari kredi faizlerine yönelik önlemlerin alınması ile beraber 22 Temmuz ve sonraki günleri kapsayan hafta %31,33'e kadar yükseliş görüldü. O aşamadaysa reel sektörden TCMB'ye, krediye erişimin zorluğuna ilişkin eleştiriler yöneltildi ve buna karşılık TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu Enflasyon Raporu sunumunda, ticari kredi faizleriyle politika faizlerini yakınlaştıracaklarını belirtti. Bu yakınlaştırma yine makro ihtiyati önlemlerle yapıldı ve Ağustos ayı PPK’sının ardından ticari kredi faizine ek menkul kıymet tesisi şartıyla dolaylı yoldan sınırlandırma getirilmiş oldu. Böylece ticari kredi faizleri de yavaşça düştü ve 9 Eylül haftası itibariyle %21,02 ile 22 nisan haftasından bu yana görülmüş olan en düşük seviyeye düştü.

Yabancı para ticari kredilerinin hacminde düşüş görüldü

BDDK'nun haftalık olarak yayımladığı verilere göre TL cinsinden ticari kredilerin hacmi 9 Eylül itibariyle 2 trilyon 934 milyar 48 milyon liraya kadar çıkmayı başardı. Bu miktar ise haftalık bazda 34.9 milyar liralık bir artış anlamına geliyor. Yabancı para ticari kredi hacmiyse buna paralel olarak 136 milyar 737 milyon dolara kadar düştü. Bu miktar 2022 senesinin başında 156 milyar 648 milyon dolardı. 

Konut kredisi faizlerinde zirve

BDDK’nun vade kısaltımı haricinde tüketici kredilerine önemli bir makro ihtiyati tedbir getirilmemişse de tüketici kredilerinin 13 haftalık artış hızında yavaşlama yaşanıyor. Özellikle Temmuz ayının başlarında %67,13'e kadar artan büyüme hızı -9 Eylül haftası itibariyle- %29,22 ile nisan ayının sonlarından bu yana en düşük büyüme hızına düştü. İhtiyaç kredisi faizleri %33,47'den %32,41'e düştü. Bu düşüşün yanında konut ve taşıt kredisi faizleri 9 Eylül haftasında, 2 Eylül haftasına kıyasla artmış durumda. Özellikle konut kredisi faizi %19,72'ye çıkarak 26 Temmuz 2019 tarihinden bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Taşıt kredisi faizleri de %27 seviyesinden %27,32'ye çıktı.

Bu tarz içeriklerin tümüne ulaşmak için Parafesör'ü ziyaret ediniz.

   Tüm ekonomi haberlerine buradan ulaşabilirsiniz.