Kremlin, Moskova'nın tahıl sevkiyatına izin veren protokole dönmesinin ana faktörü olarak Türkiye'nin varlığını gösterdi.
Rusya hafta sonu Ukrayna limanlarından dünya pazarına tahıl sevkiyatını sağlayan anlaşmayı askıya almıştı. Türkiye'nin araya girmesiyle Rusya kararını değiştirdi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Vladimir Putin ile görüşme gerçekleştirdikten sonra Moskova'nın anlaşmaya tekrar dönmesine karar verdiğini belirtti.
Kremlin bugün yapmış olduğu açıklamada "Mevcut durumda garantiler Türk tarafına belirtildi. Fakat anlaşılır hususlardan ötürü doğrudan bize sunulamadı. Bu durumda hem Moskova hem de Ankara bu garantilerin verildiği taraflar konumunda oluyor. Anlaşmanın önemine dikkat çekiliyor ve tabi Ankara ve bizzat Türk diplomatlar, askeri yetkililer ve Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yürütülen bu çalışma, takdiri hak ediyor.
Ayrıca şu da var, Türkiye'nin bu anlaşmada yer alması, anlaşmaya güvenin ana güven faktörüdür. Söz konusu anlaşmanın uzatılmasını resmi olarak görüşmemiz gerek. Tüm tarafların anlaşmanın uygulanmasını ve parametrelerini değerlendirmesi çok önem arz ediyor. Daha sonradan ise karara varılabilir."
Putin, dün anlaşmadan çekilme hakları olduğunu ancak çekilseler dahi bunun Ukrayna’dan Türkiye’ye yapılan tahıl sevkiyatına engel olmayacağına vurgu yapmıştı.
Ukrayna limanlarından bu sabah itibariyle tahıl yüklü 7 gemi kalktı. Yaklaşık 290 bin ton yük taşıyan gemiler İstanbul Boğazı'ndan geçip Avrupa ve Asya piyasasına gidecek. Savaşın sebebiyet verdiği küresel gıda krizini durdurmayı amaçlayan Türkiye'nin öncülüğünde, Birleşmiş Milletler'in de yer aldığı tahıl koridoru anlaşması Temmuz 2022 tarihinde İstanbul'da imzalanarak yürürlüğe girdi. Moskova, Putin'in 2014'te el koyduğu Kırım'ın en büyük şehri Sivastopol'da bulunan limanda demirli savaş gemilerine saldırı düzenlenmesini gerekçe göstererek anlaşmayı hafta sonu askıya aldığını duyurmuştu.
Sivastopol limanından elde edilen yeni uydu görüntüleri, Rusya'nın Karadeniz Filosu'nun önemli gemileri Amiral Makarov ve Amiral Essen'in batmadığını net şekilde ortaya çıkardı. Planet Labs tarafından yayımlanan uydu fotoğraflarında her iki geminin de zaten limanda demirli olduğu açıkça görüldü. Askeri analistler, fırkateynlerin çok az hasar almış olabileceğini fakat fotoğraflarda bunu görebilmenin pek mümkün olmadığını söylüyor. Karadeniz Filosu'nun bir diğer gemisi Amiral Grigorovich, şu anda itibariyle Akdeniz'de bulunuyor.
Ukrayna, Rusya'nın Karadeniz'deki savaş gemisine Nisan ayında iki füzeyle saldırmış sulara gömülen Moskva Kremlin'in almış olduğu en hasarlardan biri olmuştu. Putin, Ukrayna’nın tahıl sevkiyatı gerçekleştirilen Karadeniz kıyılarından saldırı yapmayacağına dair güvence alınması sonrasında anlaşmaya geri döndüklerini açıkladı.
Rusya'nın anlaşmadan çekildiğini açıklamasının ardından gıda fiyatları yükselişe geçmişti. Rusya Federasyonu'nun geri dönme kararı almasıyla beraber fiyatlar da yeniden düştü. CBOT'da (Chicago Ticaret Borsası) buğday vadeli işlemleri %6 düştü ve 8,47 dolara kadar geriledi. Soya fasulyesi ve mısır fiyatlarında da azalma görüldü. Rusya ve Ukrayna'nın dünyanın en büyük buğday üreticileri olması buğday fiyatlarını oldukça etkiliyor.
Tahıl Koridoru Anlaşması, Rusya ve Ukrayna'nın hem tahıl hem de diğer gıda ürünlerini dünyaya ihraç etmesini sağlıyor. Antlaşma ile beraber şimdiye kadar 9,7 milyon metrik tondan fazla tahıl ve diğer gıda ürünleri Ukrayna limanlarından kalktı. Anlaşmayı gözlemlemek ve yürütmek üzere Temmuz'da İstanbul merkezli bir Müşterek Koordinasyon grubu oluşturulmuştu. Türkiye'nin başkan olduğu merkezde Ukrayna, Rusya ve Birleşmiş Milletler'in temsilcileri var. İmzalanan anlaşma sayesinde küresel bir gıda krizinin önüne geçmek amaçlanıyor.
