Tahıl piyasalarında oynaklık artıyor

Rusya ve Ukrayna dünya tahıl ihracatında en önemli ülkeler arasında bulunurken, mevcut gerilim, başta buğday ve mısır olmak üzere tarımsal emtialarda arz endişelerini yükseltiyor. Kuzey Amerika’da mahsul beklentisinin dürülmesi de fiyatları etkiliyor. Bazı uzmanlar, olası bir sıcak savaşın hem fiyatları yükselteceği  hem de küresel bir gıda krizine sebep olabileceği konusunda uyarıda bulundu.

Chicago buğday vadeli işlemleri, dünyanın tahıl deposu olarak işaret edilen Rusya ile Ukrayna geriliminin sebebiyle yükseliyor. Kuzey Amerika'da daha düşük üretim beklentileri de buna eklenince fiyatlar kile başına 8 doları geçti. Buğdayda aylık artış yüzde 6 oldu.

Rabobank Tarımsal Emtia Araştırma Birimi Direktörü Carlos Mera, iki ülkenin devasa tahıl ihracatına işaret ederek, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği bir senaryoda hububat fiyatlarının kolaylıkla iki katına çıkabileceği yorumunu yaptı. Olası bir işgalin küresel gıda piyasası üzerindeki etkisi hakkında ki raporunda analist şu tespitleri kullandı:

“Bu sezon Rusya 35 milyon ton, Ukrayna ise 24 milyon ton ihracat yapıyor. Toplamda 59 milyon ton dünya ihracatının yüzde 29'una tekabül ediyor. Bu miktarda buğdayın çekilmesinin fiyat etkisi ciddi olacaktır. Buğday fiyatları, USDA'nın 8.8 milyon ton olarak tahmin ettiği piyasada görülen 2021/22 açığına bağlı olarak 2021'de yüzde 21 arttı. Şimdi uluslararası pazardan bunun 6 kat daha fazla buğdayın çıkmasının etkisini hayal edin. Bu durumda, buğday fiyatları kolaylıkla iki katına çıkabilir ve özellikle Karadeniz buğdayının en büyük ithalatçıları olan Türkiye, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da arzı güvence altına almak için bir mücadeleye neden olabilir.”

 Sınırlı bir çatışma bile %20 yükseliş demek

Rusya merkezli danışmanlık şirketi SovEcon'un başkanı Andrey Sizov, Wall Street Journal'a verdiği demeçte, Ukrayna-Rus sınırından uzaklaşmayan ve Ukrayna'nın tarımsal altyapısına yalnızca küçük hasar gösteren sınırlı bir çatışmanın bile fiyatları 10 ila 20 arasında yükseltebileceğini ifade etti.

ABD Tarım Bakanlığı'na göre, Rusya ve Ukrayna birlikte küresel buğday ihracatının yüzde 29'unu meydana. Dünya tahıl üretiminin yaklaşık yüzde 10'u Rusya'dan karşılanırken, Ukrayna üretimi dünya üretiminin yüzde 3'ünü meydana getiriyor. Dünya buğday ihracatı lideri Rusya, geçtiğimiz sezon 38,5 milyon ton buğday satışı yaptı. Rusya'nın 2021-2022 sezonunda küresel pazarlara 34 milyondan fazla buğday tedarik etmesi düşünülüyor. Son on yılda hububat ihracatçıları listesinde üst sıralara çıkan Ukrayna, 2021-2022 sezonunda buğdayda 3., mısırda 4. ihracatçı olmayı amaçlıyor. Bu sezon Ukrayna'nın küresel buğday ihracatının yüzde 12'sini, mısırın %16'sını, arpanın yüzde 18'ini ve kolza tohumunun ise %19'unu karşılayacağı düşünülüyor.

ABD Tarım Bakanlığına göre, Şubat ayında yayınlanan Dünya Tarımsal Arz ve Talep Tahminleri raporunda,  2021-22 pazarlama yılında küresel buğday ihracatı tahminini 204.4 milyon tondan 206.7 milyon tona yükseldi. Hindistan’ın buğday ihracat beklentisi 5.25 milyon tondan 7 milyon tona, Kanada’nın beklentisi 15 milyon tondan 15.2 milyon tona çıkarttı. Arjantin'in buğday ihracatı 13.5 milyon tondan 14 milyon tona revize edildi. Bu üç ülke, küresel arz sıkılığının ortasında büyük oyuncular olarak meydana çıkıyor. ABD Tarım Bakanlığı, ABD ve Ukrayna'dan buğday ihracatı tahminini azalttı. Ukrayna'nın buğday ihracatındaki düşüş, olumsuz hava koşulları ve Ukrayna ile Rusya arasındaki gerginliğin artması sebebiyle limanların kapanmasından kaynaklanmakta.

Avustralya da satışlarını artıyor

Karadeniz’in ihracatındaki düşme sebebiyle özellikle Ortadoğu ve Afrika’nın buğday alımları için Avustralya’ya yönelmesi bekleniyor. Bunun da daha yüksek lojistik maliyetler sebebiyle buğday ithalat faturalarını yükseltebileceği düşünülüyor..