2022 yılının hiç şüphesiz tüm dünyayı ekonomik, siyasi ve insanı açıdan etkileyen en trajik olaylarından biri Ukrayna- Rusya savaşı idi. Savaşta Türkiye'nin arabuluculuğu dikkat çekti.
2022 yılında Türkiye'nin arabuluculuk görevini üstlendiği Ukrayna- Rusya Savaşı şüphesiz tüm dünyanın yakından sıcak takipte kaldığı bir olaydı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla başlayan savaş, yaklaşık 10 ayı aşkın süredir devam ediyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat günü sabahın erken saatlerinde televizyondan “Ukrayna’da özel askeri operasyon” başlattıklarını duyurmasıyla başlayan savaş yaklaşık 10 aydır devam ediyor.
Operasyon başlangıcında Rus askeri birlikleri, Ukrayna’nın Donetsk ve Luhansk bölgelerinden Kiev yönetiminin kontrolündeki bölgelere, aynı anda Rusya sınırından Harkiv, Sumi ve Çernigiv bölgelerine, Belarus üzerinden Çernobil bölgesine girmişti.
28 Şubat’ta Rus ordusu, nükleer ve hipersonik silahlarını içeren stratejik caydırıcı güçlerini özel savaş görevi durumuna geçirdi.
Ukrayna, Saratov şehrindeki Engels Askeri Havaalanı’na İHA saldırısı girişiminde bulundu. Girişim Rusya tarafından İHA'nın etkisiz hale getirilmesiyle sonuçlandı.
Mayıs ayında Kiev ve Çernigiv bölgesinden Rus askerleri geri çekildi. Kiev yönetimi, birkaç gün sonra Rus askerlerinin çekildiği Buça ve İrpin şehirlerinde Rusya’yı katliam yapmakla suçladı ancak Rusya tarafından iddiaların provokasyon olduğunu öne sürdü.
Ardından Donetsk bölgesine bağlı Kramatorsk şehrindeki tren istasyonuna düzenlenen saldırıda 50’den fazla kişi öldü, 100’den fazla kişi yaralandı. Ukrayna ve Rusya karşılıklı olarak birbirini suçladı.
Ruslar, ilk aylarda Berdyansk ve Mariupol şehirlerinin kontrolünü sağlayarak Ukrayna’nın Azak Denizi ile bağlantısını tamamen kesti.
Ruslar, Nisan ayında Donetsk ve Luhansk bölgesindeki bazı yerleşim yerlerini ele geçirdi ancak çok büyük ilerleme sağlayamadı.
Rusya'nın artan şiddetteki ataklarına karşı ABD ve Avrupa ülkeleri, Ukrayna’ya silah desteğini artırmasıyla Rus ordusunun Ukrayna topraklarındaki ilerleyişi durma noktasına geldi.
Ukrayna güçleri de Rus kontrolüne giren şehir merkezlerine saldırılara devam etti.
Hem Rus hem de Ukrayna ordusunun karşılıklı saldırılarında sivil kayıplar yaşandı.
13 Nisan’da Ukrayna, Karadeniz’de Rus Karadeniz Filosu'na ait “Moskova” isimli amiral gemisini vurduğunu duyurdu. Rus tarafı, geminin vurulmadığını gemide çıkan yangın sonucu mühimmatların patlamasıyla battığını açıkladı.
Haziranda Ukrayna’nın kuzeyindeki Sumi ve çevresi, yeniden Ukrayna kontrolüne geçti.
Destekler ve direnişle gücünü yeniden toplayan Ukrayna ordusu, eylül ayında Harkiv’de saldırı düzenine geçtiğini duyurdu.
İzyum, Balakliya ve Kupyansk gibi büyük şehirlerin yanı sıra 300’den fazla yerleşim biriminin kontrolü Kiev yönetimine geçti. Rusya, bu bölgelerden çekildiğini açıkladı.
22 Temmuz’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın rehberliğinde, Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) savaşta olan iki ülkenin dünyanın en büyük iki tahıl ambarı olması kaynaklı oluşabilecek gıda krizinin önüne geçmek amaçlı "Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi" imzalandı.
Tanınmış Rus siyaset uzmanı Aleksandr Dugin'in kızına 20 Ağustos'ta bombalı saldırı düzenlendi. Bulunduğu aracın infilakı sonucu hayatını kaybeden Dugin'in kızı için Rusya Federal Güvenlik Servisi olayın sorumlusunun Ukrayna özel servisleri olduğunun tespit edildiğini bildirdi.
Rusya Devlet Başkanı Putin, 21 Eylül’de kısmi seferberlik ilan etti. Seferberlik yoluyla 300 bin Rus vatandaşı, Ukrayna’da savaşmak üzere askerlik hizmetine alınırken bazı kesimler de ülkeyi terk etti.
Savaşın başından bu yana tarafsız tutumuna özen gösteren Türkiye bu krizde bir nevi arabuluculuk rolü üstleniyor. 22 Eylül’de Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ve Zelenskiy ile yürüttüğü diplomasi trafiği sonucunda Rusya ile Ukrayna arasında 200 savaş esirinin mübadelesinin yapıldığını bildirmişti.
En kapsamlı değişim, Türkiye’nin yürüttüğü diplomasi trafiğiyle gerçekleşti ve değişimler arttı.
Bu kapsamda, Putin’e yakınlığıyla bilinen ana muhalefet partisi lideri Viktor Medvedçuk da Rusya’ya teslim edildi.
Ekim ayında Avrupa’ya doğal gaz sağlayan Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hatlarına yönelik sabotajlar sonunda sızıntıların meydana geldiği açıklandı. Türkiye’ye gaz gönderilen TürkAkım boru hattına yönelik de sabotaj girişimleri olmuştu.
Kırım Köprüsü'ndeki patlamanın ardından Rusya, Ukrayna’daki füze saldırılarını arttırdı. Ülkenin enerji altyapısını hedef alan Rus ordusunun saldırılarının sonucu Ukrayna genelinde elektrik kesintileri başladı.
15 Kasım’da NATO üyesi olan Polonya’ya füze düşmesi sonrası tüm dünyanın fikkati yeniden savaşa çevrildi. Polonya’nın Przewodow köyüne kaynağı bilinmeyen bir füzenin düştüğü ve iki kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.
Füzenin Ukrayna güçleri tarafından bir Rus füzesini engellemek için ateşlendiği ortaya çıktı.
Rusya, “Kırım Köprüsü ve Sivastopol deniz üssüne Ukrayna’nın saldırısını” gerekçe göstererek tahıl anlaşmasını askıya almak istedi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın girişimiyle sorun çözüldü ve 19 Kasım itibarıyla anlaşma 120 gün süreyle uzatıldı.
Savaşın başlangıcından bu yana ölü ve yaralı sayısı belli değil. Eylül ayında Ukrayna’daki savaşta 5 bin 937 Rus askerinin öldüğünü duyuran Rusya, bu hususta yeni bir bilgi açıklamadı.