Roman Abramoviç: Öksüz bir çocuktan, milyarder oligarka
Roman Abramoviç: Öksüz bir çocuktan, milyarder oligarka
Yayın Tarihi: • - Güncelleme Tarihi: •
Rusya'dan çıkma bir öksüz bir çocuk, nasıl dünyanın en zengin insanlarından bir tanesi haline geldi?
Rus milyarder Roman Abramoviç, 2003 senesinde Chelsea Futbol Kulübü'nü satın almış olduğu zaman, "Benimle 3-4 gün ilgilenirler, sonra merakları geçer" ifadelerini kullanmıştı.
"Kim olduğumu unuturlar. Bu hoşuma gidiyor."
Son haftalarda yaşananlardan sonra Abramoviç pek de unutulup gideceğe benzemiyor. Senelerdir Abramoviç'in yapmış olduğu işleri yakından izlemesi istenen İngiltere hükümeti, Rus milyarderin İngiltere'de, aralarında evler, sanat eserleri ve Chelsea Futbol Kulübü'nün olduğu mal varlığı gibi tüm varlıklarını dondurdu.
ingiliz hükümeti, Abramoviç'i Ukrayna'nın işgali konusunda Putin'le suç ortaklığı yapmak ile suçlamakta.
Bir zamanlar İngiliz futboluna ağırlığını koymayı başaran fakat şuanki süreçte taraftarları bölmüş olan Abramoviç'in gözden düşmesini alkışlayanlar elbette olacaktır fakat Rus oligark daha önce de, özellikle hayatının ilk senelerinde büyük zorlukların üstesinden gelmeyi bilmiş bir kişi.
Öksüz bir çocuktan zengin iş insanına
Roman Arkadyeviç Abramoviç, 1966 senesinde Rusya'nın güneybatısında ve Ukrayna sınırına sadece birkaç yüz kilometre uzaklıkta bulunan Saratov kentinde doğdu. Annesi Irina, Roman daha 1 yaşında iken kan zehirlenmesi sebebiyle öldü. Bu acı olayı 2 sene sonra bir inşaat vinci kazasında babasının ölümüizledi.
Akrabalarının büyütmüş olduğu Abramoviç, vaktini Rusya'nın kuzeybatısında halkın yoksul, kışları havanın soğuk olduğu Komi'de geçirdi.
Nadir mülakatlarından bir tanesini vermiş olduğu Guardian gazetesine konu ile ilgili olarak, "Doğrusunu söylemek gerekirse, kötü bir çocukluk geçirdim diyemem" demiş idi. "Çocukken, karşılaştırma yapamazsınız: biri havuç yer, öteki şeker. Her ikisinin de tadı güzeldir. Çocuk olarak aradaki farkı bilmezsiniz."
16 yaşında iken okulu bıraktı, tamirci olarak çalıştı ve ardından Kızıl Ordu'da askerliğini yaptıktan sonra Moskova'da plastik oyuncak satmaya başladı. Sonrasındaysa parfüm ve deodorant satışına geçti ve Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un açıklık politikası çerçevesinde girişimcilere alan açmasından yararlanarak servetini büyüttü.
'Vahşi Batı'
Sovyetler Birliği'nin dağılması ve madenlerdeki devlet kontrolünün düşmesi, Abramoviç'in önüne çıkan fırsatları artırdı. 20'li yaşlarının ortasında Abramoviç, bu fırsatlardan bir tanesini daha yakaladı.
1995 senesinde yapılmış olan hileli bir açık artırmada yaklaşık olarak 250 milyon dolara Rus hükümetinden satın aldığı Sibneft petrol şirketini, 2005 senesinde 13 milyar dolara hükümete geri sattı.
Avukatları, Abromoviç'in servetini gayrı meşru yollar sayesinde edindiği şeklindeki suçlamaların asılsız olduğunu dile getirmekteler fakat kendisi 2012 senesinde İngiltere'de çıktığı bir mahkemede Sibneft şirketini alabilmek için rüşvet verdiğini kabul etti.
Sovyetlerin çöküşünün ardından büyük servet ve siyasi güç kazanan oligarkların 1990'lı senelerde dev alüminyum endüstrisinin kontrolünü ele geçirmek için çalıştığı "alüminyum savaşlarına" katıldı.
2011 senesinde, "Her 3 günde bir, biri öldürülüyordu," ifadelerini kullanan Abramoviç, hiç istemese de güvenliğine yönelik bu tehdit yüzünden alüminyum savaşlarına katıllmış olduğunu dile getirmişti.
Fakat o, bu kaosun ortasında bile yüz milyonlarca dolarlık bir servet edinmeyi başarmış idi.
Siyaset yılları
Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in müttefiki haline gelen Abramoviç, Sovyet döneminin ardından Moskova'nın siyasi sahnesinde de bir rol almıştı. Bir dönem Kremlin'de bir dairede bile kalmışlığı bulunuyordu.
Yeltsin, 1999 senesinde istifa ettiğinde, Abramoviç'in, Yeltsin'in yerine Başbakan ve eski KGB ajanı olan Vladimir Putin'in gelmesini destekleyenler arasında olduğu ifade edilmekteydi.
Putin, oligarklara karşı egemenliğini kurmaya çalışırken, bu oligarklardan bazıları hapse girdi, bazıları da biat etmedikleri için sürgün edildi.
Abramoviç her 2 gruba da dahil değildi. 2000 senesinde Rusya'nın kuzeydoğusunda bulunan yoksul Çukotka bölgesi valisi oldu. Kendi cebinden sosyal hizmetlere katkısı olduğu için halk arasında sevildi fakat 2008 senesinde istifa etti.
Tüm bu bahsi geçen zamanlarda, iş insanı olma vasfından vazgeçmedi, tablolar, evler ve otomobiller aldı.
Londra çağırıyor
2003 senesinde sessiz, hatta utangaç olduğu ifade edilen bir kişiden beklenmeyecek bir hareket ile 140 milyon sterline Batı Londra'nın en büyük kulübü olan Chelsea'yi aldı ve futbol dünyasının ünlüleri arasına da girmeyi başardı.
Abramoviç'in serveti Chelsea'ye 5 Premier Lig, 2 Şampiyonlar Ligi ve 5 İngilitere Federasyon Kupası şapmiyonluğu (FA Cup) olarak geri döndü.
Abramoviç'in sahip olduğu mülkler arasında Londra'nın batısında yer alan Kensington Palace Gardens semtinde değerinin 150 milyon sterlinden daha fazla olduğu iddia edilen 15 yatak odalı bir malikane, Chelsea semtinde bir daire, ABD'nin Colorado eyaletinde 1 çiftlik ve Fransız Rivierası'nda da 1 yazlık bulunduğu dile getirilmekte.
Solaris ve Eclipse takma adlarındaki yatları, dünyanın en büyük yatlarından. Tabi ayrıca bir de özel uçağı bulunmakta.
İftira davası
2006 senesinde Guardian gazetesinin, paranın insanın hayatını ne yönde değiştirdiği sorusuna cevap olarak, "Mutluluk satın almaz. Ama biraz bağımsızlık sağlar" demişti.
Tüm bu anlatılanlara göre Abramoviç'in çok zengin olduğu net bir gerçek. Bloomberg, Abramoviç'in 13,7 milyar dolarlık serveti ile dünyanın en zengin 128. kişisi olduğunu tahmin ederken Forbes'a göreyse, Rus milyarder dünyanın en zengin 142.'si.
Fakat son zamanlarda en çok sorgulanmakta olan konu, Putin'e olan yakınlığı.
Abramoviç, Chelsea'yi Rusya Devlet Başkanının talimatıyla aldığını iddia eden bir kitap sebebiyle geçtiğimiz sene HarperCollins yayınevine dava açmıştı.
Putin'in Adamları adındaki bu kitabın yazarı Catherine Belton'du.
Taraflar mahkeme dışında anlaştı ve yayıncı, bazı konulara açıklık getirmeyi kabul etti.
Fakat Putin ile olan ilişkisi özellikle de Rusya Devlet Başkanı Ukrayna'yı işgal ettikten sonra Abramoviç'in başını ağrıtmayı sürdürdü.
İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss, Abramoviç ile 6 oligarkın İngiltere'de bulunan malvarlığını dondurur iken, "Yakın ilişkileri nedeniyle Putin'in saldırganlığına ortak oluyorlar. Ellerinde Ukrayna halkının kanı var" ifadelerine yer verdi.
Abramoviç oligarklara yaptırım uygulama kararının alınmasından 8 gün önce Chelsea'yi satacağını açıklamış idi. Bazı taraftarlar Abramoviç'in adını anarak tezahürat yapmayı sürdürdü fakat birçok politikacı malvarlığının sadece dondurulmasını bırakın, bunlara el konulmasını istiyor.
Son olarak da Abramoviç'in garip bir şekilde, mart ayının başlarında Ukrayna ve Belarus sınırında bulunan barış görüşmelerinde üst düzey Ukraynalı müzakerecilerle beraber şüpheli zehirlenme belirtileri gösterdiği ortaya çıktı.
