Merkez Bankası Eski Başkanı Gültekin enflasyon hakkında değerlendirmede bulundu

Prof. Dr. Nihat Bülent Gültekin TÜİK tarafından açıklanan enflasyon verilerini değerlendirdi.

Merkez Bankası başkanlığı yaptığı 2000'ler sonrasında politika ve beklenti olarak ciddi farklar olduğunu ifade eden Gültekin, "O günden bu güne çok büyük farklar var. Aslında Türkiye’de enflasyonun çok uzun tarihlere dayanıyor. 1950-2001 arası daha çok mali politikalardan ve bütçe açıklarından kaynaklanan ve Merkez Bankası’nın bu açıkları ikame etmesinden yani piyasaya daha fazla para sürmesinden kaynaklanan bir enflasyonist süreç oluştu.

Bugün geldiğimiz noktada ben özellikle şunu vurgulamak isterim. Bugünkü problem bir günde gerçekleşmedi. Bu uzun zamandır ülkemizde sürdürülen hatalı para politikasından dolayı kaynaklandı.

Yeni Ekonomik Model adı altında gündeme atılan bir düzen var. Bir taraftan cari açık hedeflenecek ve düşük faizle kredi genişlemesiyle ekonomik genişlemeyi sağlayacağız. Bu bana kalırsa böyle bir şey gerçekte yok. Böyle bir şeyi yapmak çok zor olur. Geriye gidersek bugün niye bu noktaya geldiğimiz ülkede enflasyonist sorun bazen siyasi otoritelerin dediği gibi dış kaynaklı değil olmuyor. Bu sorunu biz yarattık ve uzun zamandır uygulanan yanlış politikalardan dolayı oldu. Dedi.

Bugün açıklanan enflasyon verileri ve izlenen mali politikalarını da değerlendiren Gültekin, "Merkez Bankası’nın öngörülebilirlik ve güven eksikliği enflasyon döneminde özellikle 2010 yılından itibaren çok ciddi bir zarar verdi. Enflasyon beklentileri ile Merkez Bankası’nın hedeflediği yüzde 5’ten çok uzaklaşmış durumda. Dolayısıyla devamlı yapılan bu hataların yarattığı sorunlardan bir tanesi döviz kurlarından fiyatlara geçişkenlik eskiye oranla çok arttı.

Yüzde 8 olan trend önce yüzde 15’e ve şu anda da yüzde 30’ların üstünde bulunuyor. Enflasyonun dinamiklerinde gerçekten kalıcı bir bozulma görülüyor. Bunun esas nedeni de makroekonomik temellerden bağımsız reel faiz seviyesi en önemli konulardan biri ve bu 2010 yılından beri devam ediyor. Güven erozyonu hem hane halkı hem de şirketlerin yabancı para birimine olan talebini yükseltmekte ve bu giderek para politikasının etkinliğini daha da güçsüz duruma getiriyor.

"Uygulanan politika aynalarla ekonomiyi idare etmek gibi görünüyor"

Gültekin, "Kendimize karşı dürüst olmak zorundayız diye düşünüyorum. Uygulanan şey bence bir parça aynalarla ekonomiyi idare ediliyor gibi görünüyor. Bir taraftan kurla biz cari açığı azaltalım da böylece ekonomik büyüme olsun ifadeleri kullanılırken eğer siz gerçekten politika faizinde negatif bir noktaya gittiğiniz zaman ister istemez bu Türk Lirasından kaçışı zorlayacak. Bunun karşısına bir takım mali mühendislikle kur garantili mevduat şeklinde koyduğunuz zaman aslında siz zaten dolaylı olarak faizleri yukarı çekmiş oluyorsunuz.

"Faiz harici araçlar bilanço kozmetiğinden öteye geçmez"

"Maalesef faiz harici araçlar çözüm olmayacak. Bunlar sadece hani bilanço kozmetiği dediğimiz işlemlerden öteye gitmeyecek diye belirtti Prof. Dr. Nihat Bülent Gültekin.

"Rezervler böyle enerji şoklarında tampon olması için var"

Türkiye'nin yükselen enerji ithalatından dolayı dış ticaret açığına vurgu yapan küresel tarafta enerji fiyatlarını ve enflasyonu takip etmek gerektiğini ifade etti, "Enerji fiyatlarını tahmin edebilmek dünyadaki iktisadi aktivite ve hareketlilikle çok yakından ilgili. Diğer tarafta da işin jeopolitik yönü var yani büyük ülkelerin üretici ülkelere olan baskıları ne şekilde dengelenecek. Dedi.