Küresel piyasalarda jeopolitik risklerle dalgalanma sürüyor

Küresel piyasalarda, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri harekatının yansımaları izlenmeye devam edilirken, Rusya'ya yönelik açıklanan sert yaptırımların ardından risk algısının nispeten yatıştığı, emtia fiyatlarındaki yükselişin hız kestiği görülüyor.

Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri harekatı devam ederken, genel seferberlik ilan edilen Ukrayna'nın başkenti Kiev'de patlama sesleri duyuldu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, gerçekleştirilen harekatı "alınması gereken tedbirler" olarak tanımlayarak, "Rusya dünya ekonomisinin bir parçası olmaya devam ediyor ve bu sisteme zarar vermeyi planlamıyor." dedi.

Harekatı durdurmaya yönelik uluslararası camiadan tepkiler de gelmeye devam ederken, Avrupa Birliği (AB), ABD, İngiltere ve Japonya'dan arka arkaya sert yaptırımlar açıklandı.

AB üyesi ülkeler, Rusya'ya karşı finans, enerji, ulaşım, ihracat kontrolü ve finansmanı ile vize politikası gibi çeşitli alanlarda uygulanacak yeni yaptırımları devreye aldı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bu paketin Rusya'nın en önemli sermaye piyasalarına erişimini önleyen mali yaptırımları içerdiğini belirterek, "Rusya bankacılık piyasasının yüzde 70'ini hedefleyen bu yaptırımlar, Rusya'nın borçlanma maliyetlerini artıracak, enflasyonu yükseltecek ve Rusya sanayisinin temelini yıpratacak." ifadesini kullandı.

ABD yönetimi de Rusya'nın en büyük ikinci finans kurumu VTB Bank dahil 4 Rus bankasını yaptırım listesine eklerken, bu bankaların toplamda 1 trilyon dolarlık varlıklarını dondurdu. Öte yandan Sberbank ile Gazprom dahil 13 büyük Rus işletmesine yönelik yeni borç ve öz sermaye kısıtlamaları getirildi.

ABD Başkanı Joe Biden, yaptırımların Rus ekonomisine ciddi maliyetler getireceğini, Rusya'nın dolar, avro, sterlin ve yen ile iş yapma kabiliyetini sınırlayacağını belirterek, "Rusya'nın SWIFT sisteminden çıkarılması her zaman bir seçenek, ancak şu anda Avrupa'nın geri kalanının almak istediği bir karar değil." dedi.

İngiltere tüm büyük Rus bankalarını, 5 Rus oligarkı ve 100'den fazla şirket ve kişiyi hedef alan yeni ek yaptırım paketini duyururken, Japonya da yaptırım paketinin kapsamını genişletti.

Rusya'ya yönelik yaptırımların artırılmasının ardından bu sabah Asya borsaları ve ABD ile Avrupa endeks vadeli kontratlarında karışık bir seyir izlendiği, risk algısının nispeten yatıştığı gözleniyor. Emtia fiyatlarında ise yükselişin sürdüğü ancak hız kestiği dikkati çekiyor. Dün 2014'ten bu yana ilk kez 102 doların üzerini gören ve günü 95,7 dolar seviyelerinden tamamlayan Brent petrolün varil fiyatı bugün yüzde 1,7'lik artışla 97,3 dolar seviyelerinde bulunuyor. Altının ons fiyatı dün 17 ayın zirvesi olan 1.974 doları görmesinin ardından bugün 1.913 dolar seviyelerinde hareket ediyor. Dün yüzde 5,7 yükselen buğday fiyatları ise bugün Haziran 2008'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.

Rusya'da RTS endeksi dün yüzde 50'ye varan düşüş yaşanmasının ardından günü yüzde 38,3'lük kayıpla 742,9 puandan kapatırken, dolar/Rus rublesi paritesi 89 ile tarihinin en yüksek seviyesini gördü. Bu gelişme karşısında bugün Moskova piyasalarının kapalı olacağı duyurulurken, Rusya Merkez Bankası döviz piyasalarına müdahale etti ve her türlü senaryo için net planlarının bulunduğunu bildirdi.

Jeopolitik gelişmelerin hali hazırda yükselen enflasyon karşısında para politikasını sıkılaştırma sinyalleri veren merkez bankalarının adımlarını ne şekilde etkileyeceğine dair tartışmalar da yakından takip ediliyor. Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic, bankanın Ukrayna'daki durumu yakından izlediğini belirtirken, Cleveland Fed Başkanı Loretta Mester, mart ayında faiz artırımlarına ve yakında bilanço küçültmeye başlanmasını hala desteklediğini söyledi. Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin da Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri harekatının Fed'in faiz artırma planlarını değiştirmesine yol açıp açmayacağına karar vermek için çok erken olduğunu ifade etti.

Bu gelişmelerle dün güne sert düşüşle başlayan New York borsasında endeksler, Rusya'ya yönelik yaptırımların açıklanmasının ardından yönünü yukarıya çevirdi. Dow Jones endeksi, yüzde 0,28, S&P 500 endeksi yüzde 1,50 ve Nasdaq endeksi yüzde 3,34 değer kazandı. Dolar endeksi dün 97,7 ile Haziran 2020'den bu yana en yüksek seviyeyi görmesinin ardından bugün 96,9 seviyelerinde bulunuyor. ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi ise dün 1,85'e kadar gerilemesinin ardından, yeniden yüzde 1,96 seviyelerine yükseldi.

Avrupa'da, özellikle enerji fiyatlarındaki yükselişin enflasyon ve ekonomik yaptırımların büyüme üzerindeki etkilerine yönelik endişeler artarken, dün Avrupa'da mart vadeli kontratlarda doğal gaz fiyatları yüzde 61 artışla 144 avroyu gördü. New York borsasında alımların etkisini artırmasından önce kapanan pay piyasaları tarafında ise dün yüzde 4'e yakın kayıplar yaşandı. Almanya'da DAX 30 endeksi yüzde 3,96, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 3,83 ve İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 3,88 geriledi. Dün 1,11 sınırına kadar gerileyen avro/dolar paritesi bugün 1,1220 seviyelerinden işlem görüyor.

Asya tarafında da yeni günün ABD borsalarındaki pozitif havaya paralel alıcılı başladığı görülürken, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,8, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,4 ve Hindistan'da Sensex endeksi yüzde 2,8 artışla seyrediyor.

Yurt içinde, dün Borsa İstanbul'da güne sert düşüşle başlayan ve açılış itibarıyla devre kesici sisteminin çalıştığı BIST 100 endeksi, günü yüzde 8,17 değer kaybederek 1.851,38 puandan tamamladı. Dolar/TL, gelişmekte olan ülke para birimleri üzerindeki baskının artmasıyla dün 14,6548 ile 2 ayın en yüksek seviyesini görmesinin ardından geriledi ve bugün bankalararası piyasanın açılışında 14,0370'ten işlem görüyor.

Analistler, Rusya'nın Ukrayna'ya askeri müdahalesi ile küresel çapta artan risk algısının açıklanan yaptırımlarla nispeten yatıştığını belirterek, konuya ilişkin risklerin hala masada olmasıyla piyasalarda oynaklığın sürebileceğini söyledi.

Gelişmelerin enerji fiyatlarına yansımalarının, enflasyon beklentileri ve para politikalarının seyri açısından da kritik olacağını, bu kapsamda yapılacak sözle yönlendirmelerin öneminin arttığını vurgulayan analistler, bugün İngiltere, ABD ve Avrupa merkez bankaları yetkililerinin açıklamalarının izleneceğini ifade etti.

Analistler, veri gündeminde ise yurt içinde ekonomik güven endeksi, yurt dışında ABD'de kişisel gelir ve harcamalar, dayanıklı mal siparişleri, Avro Bölgesi'nde tüketici güven endeksi ve Almanya'da büyümenin öne çıktığını kaydederek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1.830 seviyesinin destek, 2.000 puanın direnç konumunda bulunduğunu bildirdi.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

10.00 Türkiye, şubat ayı ekonomik güven endeksi

10.00 Almanya, 4. çeyrek büyüme

13.00 Avro Bölgesi, şubat ayı tüketici güven endeksi

16.30 ABD, ocak ayı kişisel gelir ve harcamalar

16.30 ABD, ocak ayı dayanıklı mal siparişleri

18.00 ABD, ocak ayı bekleyen konut satışları

18.00 ABD, şubat ayı Michigan tüketici güven ende

--AA--