Kripto Yatırımcılarının Mutlaka Bilmesi Gereken Terimler!

Kripto paralar artık sektörlerin içerisinde yer almaya, ülkelerin önemli kararlarına yön vermeye ve de milyonların ilgisine konu olmakta. Bu sebepten dolayı da kripto paralar ile ilgili terimleri bilmenin faydası hem şimdi hem de gelecekte görülecektir diye düşünüyoruz. İşte bilmeniz gereken kripto para terimleri...

Blockchain ve madencilik ile  ilgili bilinmesi gereken temel terimler

''Blok'' yada ''Block'':  Kripto paralarla yapılmış olan işlemlerin ayrı ayrı kaydedildiği ve belirli algoritmalarla korunduğu veri topluluğudur.

Blockchain (blok zincir): Her bloğun, kendisinden önce gelen bloklarla birbirine bağlanmasıdır. Bunu anlayabilmek için aradaki bağın bir zincirmiş gibi olduğunu varsayabiliriz. 

Hash/Hashing/Hash rate (hash oranı): Hash ile ilgili olarak blockchainin güvenliğini sağlayan asıl etmenlerden birisi olduğunu söyleyebiliriz. Bu güvenliği oluşturmaya yarayan işleme ise ''hashing'' denmekte. Hashing işlemi gerçekleştirilirken herhangi bir uzunlukta olan bir girdiyi alınarak bu girdi bir dizi matematik algoritma ile şifreli bir çıktı haline dönüştürülür. Hash rate ise blockchain teknolojisini kullanmakta olan kripto paraları üretmek için kullanılan madencilik cihazlarının toplam çalışma hızıdır.

Fork: Kripto para birimlerinin kuralları ya da protokollerinde yapılan değişiklikler ya da güncellemelerdir.

Ledger (Defter): Blockchain üzerinden yapılan işlemleri kayıt altında tutan defterin ismidir.

Consensus: Ağın tüm katılımcılarının blokların ve işlemlerin sırası ve içeriği konusunda anlaşmaları.

Full Node: Bir blockchain’in tümünü yükleyen, kurallarına uygun çalıştıran ve islem kayıtlarını tutan düğümlerdir.

%51 Attack (%51 Saldırısı): Blockchain ağındaki hash gücünün %51 den fazlasının tek bir kimsenin ya da grubun eline geçmesi ve ağda söz sahibi olması durumu. Bu durumda ağ ile ilgili güven duygusu oldukça azalabilir.

DeFi (Merkeziyetsiz Finans): Kullanıcılara herhangi bir merkez bulunmadan finansal hizmetler sağlamak amacıyla blockchain teknolojisinden ve kripto para birimlerinden yararlanan, büyüyen uygulama ve hizmet ekosistemleridir. Öyle ki gizliliğin önemsendiği işlemlerde DeFi projelerine olan ilgiler de artabiliyor.

DEX (Merkeziyetsiz Değişim): Akıllı sözleşmelerle likiditeye erişimi kolaylaştıran kripto para borsalarına verilen isim.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: FC Barcelona'nın Kripto Koluna Dev Yatırım!

Gas Fee: Herhangi bir ağ üzerinden yapılan işlemleri yapmak için alınan ücretlerdir. Bu ücretler, işlem yapılan ağın kendisine ve özelliklerine göre değişebilmektedir.

P2P: Herhangi bir aracının ya da merkezi bir otoritenin bulunmadığı, eşlerarası işlemlerdir.

Private Key: Kripto varlıkların şifresine verilen isimdir.

Public Key: Kripto varlıkların herkese açık adreslerine verilen isimdir.

Kripto para madenciliği (mining):  Blockchain teknolojisine sahip bloklardaki matematiksel doğrulama işlemlerinin çözümlenmesine verilen isimdir. Bu çözümlemeyi yapan kişilere ise madenci denmekte.

Cloud Mining (Bulut Madenciliği): Madencilik üzerine kurulan firmalara bilgisayarla bile katkı verebilecek bir madencilik sistemidir. Bu madencilikte verdiğiniz katkıya göre coin kazanmak mümkündür.

Proof of work (PoW): Blockchaine 1 blok eklenmesi için gereken 64 karakterlik hash değerini tahmin etmek için yapılan hesaplama işinin yapıldığına dair oluşturulan kanıttır. Yani o bloğu elde etmek için gereken işin yapılıp yapılmadığını doğrular.

Proof of Stake (PoS): Madencilere, o madencinin kripto para birimine yaptığı yatırımda hesaplama güçlerinin ağa katmış oldukları sebebiyle verilen ödüldür. Madencilerin biriktirebildiği kadar tokeni ödül alabilmelerine yarayan sistem de denebilir.

Hard Fork: Bir blockchain ağındaki düğümlerin yeni bir protokol ile güncellenmesine verilen isimdir.

CBDC: Merkez Bankası Dijital Para Birimleridir.

Kripto para piyasası ile ilgili bilinmesi gereken terimler

Kripto para: Kriptografi altyapısına sahip dijital paralara verilen isimdir.

Whale (balina): Kripto para piyasasında yaptıkları işlemlerle ya da herhangi bir davranışlarıyla bir para biriminin ya da piyasanın seyrini değiştirecek ve spekülasyonlara sebep olabilecek büyük sermeyesi olan yatırımcılardır.

HODL (Holding On for Dear Life):  Aslında bu terim bir yazım hatası sebebiyle bu şekilde yazılmaktadır. Aslında HOLD olması gereken bu terim, bir kripto para biriminin fiyatının azalmasına rağmen satılmaması ve uzun bir süre ya da yükselene kadar bekletilmesi anlamına gelmektedir.

FOMO (Fear of missing out): Fırsatı kaçırma korkusu anlamına gelmektedir. FOMO'ya kapılan kripto para yatırımcıları genellikle fiyat yüksekteyken treni kaçırmamak adına alım yaparlar ve bunun sonucunda da büyük kayıplar yaşarlar.

ATH (All time high): Bir kripto para biriminin ulaştığı en yüksek seviyeye denmektedir.

ATL (All time low): Bir kripto para biriminin geldiği en düşük seviyeye denmektedir.

Arbitrage (arbitraj): 2 farklı kripto para borsasası arasındaki fiyat farkıdır. Kullanıcılar arbitraj sayesinde de -mütevazi bir kar olsa da- karla çıkabilmektedirler.

Daha fazla kripto haberi görmek için tıklayınız.

FUD (Fear, Uncertainty, Doubt): “Fear, uncertainty, and doubt” yani “Korku, belirsizlik ve şüphe” anlamını taşır. Kripto para birimlerinin sert şekilde düşüş yaşamasına rağmen o para birimine karşı olan inancın yitirilmediğini ve yaşanan hisleri ifade eder. 

Bitcoin (BTC): Kripto para birimlerinin en büyüğü, bilinen ilk kripto para birimi ve ilk başarılı olanına verilen isimdir. Yaratıcısı Satoshi Nakamoto takma adını kullanan bir yazılımcı olarak bilinmekte.

SATOSHI: 1/100.000.000 BTC'ye denk gelen birime verilen isim.

Coin: Belirli şifreleme tekniği ile oluşturulan kripto paralara coin ismi verilir

Token: Hazır bir blockchaine entegre edilerek kullanılan bir değerdir. Birnevi sözleşmenin sembolü olarak da görülebilir.

Altcoin: Bitcoin ve Ethereum gibi öncü kripto para birimleri dışındaki kripto para birimlerine verilen isim.

Bull/Bullish market (Boğa/boğa piyasası): Piyasanın yükselişte olduğu ve fiyatların iyimser olduğu dönemdir. 

Bear/Bearing market (Ayı/ayı piyasası): Piyasanın düşüşte olduğu ve fiyatların karamsar olduğu dönemdir.

Wallet (Cüzdan): Kripto paraların tutulduğu cüzdanlara denmektedir.

Soğuk cüzdan (Donanım cüzdanı): Kripto para birimlerinin çevrimdışı olarak saklandığı cüzdanlardır. Bu cüzdanlar fiziki olarak taşınabilir cüzdanlardır ve görüntü olarak bir USB'ye benzemektedirler.

PUMP: Bir kripto para biriminin aniden hızlı bir yükseliş kaydetmesidir.

DUMP: Bir kripto para biriminin aniden hızlı bir düşüş kaydetmesidir.

ICO: Yeni çıkarılacak olan bir coin için fon toplamaya verilen isimdir. Kripto para piyasasında yapılan halka arz sistemi olarak da düşünülebilir.

Whitepaper: Bir kripto para projesi ile ilgili bilgilerin yer aldığı dokümandır. Burada proje sahipleri projenin misyonu ve vizyonu dahil birçok konuya değinebilmektedirler.

Airdrop: Proje sahiplerinin/üreticilerin kullanıcılara farklı sebeplerden dolayı coin ya da token dağıtmasıdır. Bu dağıtım belirli şartlarla ücretsiz olarak yapılabilmektedir.

Futures: Vadeli işlem sözleşmelerine verilen isimdir.

Temel analiz: Bir proje hakkında karar verirken o projenin teknolojisine, ekibine, büyüme beklentilerine ve diğer somut göstergelere bakarak ortaya çıkarılan analizdir. Burada proje hakkında daha temel konulara bakıldığından dolayı bu analiz şeklinin ismi temel analizdir.

Teknik analiz: Bir proje hakkında karar verirken o projenin fiyatıyla ilgili yapılan grafiksel değerlendirmeye verilen isimdir.

Dolaşımdaki arz: Bir kripto paranın piyasada bulunan miktarı/arzıdır.

Maksimum arz: Bir kripto paranın arzının ulaşabileceği en üst seviye.

Kripto para yakımı: Kripto para birimlerinde belirlenen bir miktarının geri döndürülemez bir adrese gönderilmesiyle dolaşımdan kaldırılması durumuna verilen isimdir. 

Volatilite: Herhangi bir varlığın (coinler haricinde borsadaki hisseler için de geçerlidir) fiyatta değişikliklerin yaşanmasına karşı eğilimidir.

Fiat: Dolar, Euro, TL, Sterlin gibi para birimlerinin genel ismidir.

ETF: Bir yatırımcıya, bir varlıklar sepetine fiilen sahip olmasa da giriş yapabilmesine imkan veren fonlardır. 

Bitcoin Dominance (Bitcoin'in Hakimiyeti): Bitcoin’in piyasa üzerindeki hakimiyet oranına verilen isimdir. Buna göre Bitcoin dominance belirli bir seviyenin üstünde olduğu zaman tüm piyasa Bitcoin ile hareket ederken belirli bir seviyenin altında kalır ise de piyasada çoğunluk Bitcoin'e uymaz, hatta aykırı bile hareket edebilir.

Halving: Yaklaşık 4 senede bir belirli bir oranda Bitcoin'in dolaşıma girmesine verilen isimdir. Ancak belirtmek gerekir ki Bitcoin'in arzı oldukça düşük olduğundan halving dönemleri de bir yerden sonra sona ermiş olacak.

dApp: Merkeziyetsiz uygulamalardır.

NFT: Başka bir varlık ile değiştirilme imkanı bulunmayan ve benzeri bulunmayan kripto varlıklardır. Topluluk açısından ise blockchain teknolojisine kodlanmış sanatsal çalışmalar olarak da bilinmektedirler. NFT'leri genellikle resim ya da fotoğraf olarak görmekle beraber video, müzik... halinde de görmek mümkündür.

Emir Defteri: Alıcıların ve satıcıların, ayrıca bu alıcıların ve satıcıların varlıkları hangi fiyatlardan alıp sattığını gösteren listedir.

Stake: Bir varlığı belirli bir süre içerisinde risk barındırmadan belirli bir kar karşılığında saklamak. Örneğin bir kripto borsasında yapılan stake işleminde belirli bir süre stake edilen varlık üzerinde tekrardan işlem yapılamaz (vadesi gelene kadar) ve vadesi gelince ise kar ile birlikte üzerinde tekrardan işlem yapılabilir hale gelir. Bu sistem faiz sistemine benzetilebilir.

Scamcoin: Para kazanmak için üretilen ve amacı bulunmayan, genellikle de dolandırıcılık olaylarında karşımıza çıkan altcoinlerdir.

Web 3.0: Blockchain gibi teknolojilerin internetin yeni bir evreye geçmesini sağlamasıyla dünyanın finansal açıdan değişeceğini ve birbirine daha da bağlanacağını öngören düşüncedir. Bu düşünce ile ortaya çıkarılan coin ve blockchainler de son dönemlerde oldukça yaygındır.

Metaverse: Geleneksel kişisel aygıtların dışında sanal ve artırılmış gerçeklik cihazlarıyla kalıcı çevrimiçi 3 boyutlu sanal ortamlardır. Bu sanal ortamlar aynı zamanda İnternet'in varsayımsal bir yinelemesidir.

Bu tarz içeriklerin tümüne ulaşmak için  Parafesör'ü ziyaret edin.