Ay sonuna yaklaşmadan bütün maaşınızı bitirmenizin nedeni Cashless Effect (Nakitsizlik Etkisi) adı verilen bir terim olabilir. Terimle alakalı ayrıntıları sizler için derledim.
Cashless Effect, alışveriş sırasında yada herhangi bir harcamada bulunurken nakit paranın yerine kredi kartı kullanmayı tercih etme eğilimini açıklayan bir terim. Çoğu kişide görülen bu durumun arkasında ise ay sonuna gelmeden parasız kalmaya neden olan birtakım psikolojik durumlar mevcut.
Alışveriş yaparken nakit para yerine kredi kartı kullanmak artık yaygın bir durum haline geldi. Zira birçok insanın cüzdanı, nakit harcama yapmadığında hafiflemez. Bu sebeple insanların çoğu harcama işlemi esnasında nakit para kullanmayarak, daha fazla harcamaya meyilli bir duruma gelir. Yani bu durumda ay sonunu parasız geçiren kişilerin büyük bir kısmı, harcamalarını kredi kartıyla yaptığında, harcamanın yada para yitirmenin psikolojik durumlarıyla ay sonuna kadar karşılaşmıyor.
Cashless Effect kavramı, ilk kez 1979'da pazarlama ve ekonomi teorisyeni Elizabeth Hirschman tarafından tanımlanmıştır. Hirschman 1979'da bir mağaza zincirinin müşterileri vasıtasıyla bir araştırmada bulundu. Buna göre müşteriler arasında en çok harcama yapanların, kredi kartı ile harcama yapanlar olduğunu tespit etti.
Bununla beraber kredi kartı ile alışveriş yapan müşteriler alışverişte nakit kullananlara oranla ürünün ücretinden çok, özelliklerine ilgi gösteriyorlardı. Bir başka ifade ile kredi kartı kullananlar, para harcamaktan daha az kaygı duyuyor. Para harcama kaygısının düşmesi ise ay sonuna kadar parasız kalma durumunun ortaya çıkmasına sebebiyet veriyordu. Hirschman’ın Cashless Effect olarak betimlediği bu durumda alışverişte kredi kartı kullanmak daha düşük ekonomik kaygıya, daha fazla para harcamaya ve ay sonunda parasız kalmaya neden oluyordu.
Özellikle son zamanlarda ekonomi ve ticaret alanında önemli değişiklikler meydana geliyor. Mesela taksitler günümüz alışveriş düzeninin en önemli unsurlarından biri. Buna dayalı olarak kredi kartı kullanan kişilerin sayısı her geçen gün artıyor. Bu sebeple de Cashless Effect, her geçen gün daha çok kişinin ay sonunda beş parasız kalmasına sebep oluyor.
Dijital alışverişin getirdiği rahatlık da Cashless Effect’in büyüyen bir sorun haline gelmesindeki en büyük etkenlerden biri. Bugünlerde alışverişlerin çoğu internet üzerinden yapılıyor. İnternet alışverişleri için bir kredi kartına ihtiyaç duyuluyor. Kredi kartlarının günümüz alışverişlerinde baş aktör haline gelmesi insanların harcama alışkanlıklarını değiştiriyor ve daha çok harcama yapılmasına sebep olarak Cashless Effect’i gittikçe büyüyen bir problem haline getiriyor.
Elbette bu durumdan kurtulamının en iyi yolu kredi kartı kullanmamak. Fakat içinde yaşadığımız dijital çağda kredi kartı kullanmayı tamamen askıya almak, olası bir durum değil. Bu sebeple uzmanlar, Cashless Effect’in yıkıcı etkilerinden korunabilmek için yapılacak en iyi şeyin, genel tasarruf tedbirleri oluşturmak olduğunu ifade ediyor.
Yani düzenli yada büyük harcamalardan önce bir bütçe planı yapmak buna örnek olarak gösterilebilir. Bunun haricinde kredi kartı limitlerini kontrol altına almak da yarar sağlayabilir. Bunun için harcamalarınızı kredi kartınızın limitine göre değil, kendi belirlediğiniz limite göre belirleyebilirsiniz. Bunlar da çare olmuyorsa alışverişe çıkarken kredi kartlarınızı evde bırakmayı deneyebilirsiniz.