Borsada yatırım yapmaya yeni başlayanlar tarafından çokça rastlanan Kaldıraçlı İşlemler ifadesi hakkında bilgiler verildi.
Kaldıraçlı işlem, yatırım yapan veya yatırımla ilgilenen kişi ve kurumların, bilhassa firmaların kazanç miktarları, kar oranları, zarar oranları ve borç oranları periyodik takvimler kapsamında incelenen bir işlem olarak karşımıza çıkmaktadır. Kaldıraçlı işlemlere dair detaylı bilgiler haberin içeriğinde yer alıyor.
Herhangi bir finansal varlığı toplam parasal büyüklüğünün daha altında teminat kullanarak alıp veya satım yapmak amacıyla kullanılan fırsat olarak nitelendirilmektedir. Oransal olarak ifade edilen bu işlem 1:10 şeklinde gösterilir. Yatırım potansiyelinin getirisini arttırmak asıl amaç olmaktadır. Bu amaca varmak için borç para kullanımına başvurulduğu yatırım stratejisine kaldıraçlı işlem adı verilmektedir. Yani, bu doğrultuda kaldıraçlı işlem yapan firmalar yatırımdan kar sağlamak ya da yatırım yapabilmek amacıyla borç para edinirler. Firma varlıklarını finanse etmek mecburiyetinde kaldığında borç miktarı kullanır. Özetle kaldıraç alım satım yapmak için az miktarda para yatırarak krediyle işlem yapmaya devam etmektir.
Örnekle açıklanacak olur; 3X kaldıraç kullanarak 10.000 TL ile işlem açıldığında işlem sanki 30.000 TL ile yapılmış gibi açılır. Yatırımcı bu durumda elinde olan parayla yüksek hacimli işlemler yaparak karını artırmaktadır. Fakat kaldıraçlı işlemin avantajlarının yanı sıra büyük tehlikeleri de bulunmaktadır. Kaldıraçlı işlemler yatırımcının istediği gibi kar getirmediğinde, zarara uğradığında yatırımcı işleme koyduğu kaldıraç oranında zarara uğrar.
Kaldıraçlı işlemler, Forex piyasasında, vadeli işlem piyasalarında veya kripto para piyasasında kullanılabilen işlemlerdir. Kripto para borsasının çok hızlı ve büyük iniş çıkışlara sahip bir piyasadır. Dolayısıyla bu borsalardaki kaldıraçlı işlemlerin de hızlı ve büyük kar-zarar getirdiği anlaşılmaktadır. Böylelikle kripto para borsalarında kaldıraçlı işlem yapmak daha hızlı ve yüksek kar sağlayabileceği gibi yüksek oranda zarar getirme tehlikesine de sahiptir.
Forex piyasalarında, 80'den fazla döviz çiftiyle beraber altın, petrol ve gümüşle birlikte 35'ten fazla emtiaya ve dünya genelinde 80'den fazla endekse yatırım yapılabilir.
Vadeli işlem piyasalarında, BİST 30 hisseleri, BİST 30 endeksi ve emtialarla birlikte çok çeşitli finansal ürünün vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri alınıp satılabilmektedir.
Ayrıca Kripto para piyasalarında dünya çapındaki kripto varlıklar üzerinde kaldıraçlı işlem yapılabilmektedir.
Finansal kaldıraç, şirketlerin faaliyetlerini devam ettirmek ve net karlarını artırmak amacıyla ne kadar borç kullanabileceğini gösteren bir ifade olmaktadır. Finansal kaldıraç, şirketlerin faaliyet karındaki değişimin hisse başına ne kadar etki sağladığını bildirmektedir. Finansal kaldıraç etkisi, ölçmek için finansal kaldıraç derecesi olarak ifade edilir. Ayrıca bu ifade DFL olarak kısaltılır.
Şirketlerin finansal kaldıraç derecesi, toplam borçlarının toplam varlıklarına bölünmesi yoluyla hesaplanmaktadır. Bir şirketin borçları ve giderleri ne kadar fazlaysa o kadar yüksek finansal kaldıracı mevcut anlamına gelmektedir. Şirketlerin finansal kaldıraç derecesinin yüksek olması o kadar çok borç altına girebileceklerini göstermektedir. Bununla birlikte dolayısıyla finansal anlamda risk taşıdıklarını ifade etmektedir. Şirketlerin finansal derecesinin yüksek olması, herhangi bir nakit akışı probleminde şirketin iflas edebileceğinin bir göstergesi olmaktadır.
Kaldıraçlı işlemler Forex piyasalarında oranlarla ifade edilmektedir. 100:1, 50:1, 10:1 şeklindeki oranlar, yatırımcının işlem yapmak istediği tutarın ne kadar oranında sermaye vermesi gerektiğini belirtmektedir. Kaldıraçlı işlem örneği olarak; 10:1 kaldıracında yatırımcının 10.000 dolarlık işlem yaptığını ve bu işlemden yüzde 10 oranında kar kazandığını varsayalım. İşlemden sağlanan 1.000 dolarlık kar, kaldıraç sebebiyle 10.000 dolara ulaşır. Yüksek kaldıraçlı işlemler bu oranların büyük olması demektir. Örneğin; 50:1 şeklindeki bir kaldıraç yüksek kaldıraçtır. Çünkü sermayenin 50 katı kadar bir işleme imkan vermektedir.
Kaldıraçlı işlem kullanmaya yeni başlayan yatırımcıların kaldıraç oranını düşük tutmaları önerilmektedir. Kaldıraç oranı ne kadar az olursa potansiyel zarar da aynı derecede az olacaktır. Bu sayede yatırımcı az zararla deneyim kazanma fırsatına sahip olacaktır. Ayrıca piyasaya yeni giren yatırımcıya kaldıraçlı işlem yapması tavsiye edilmemektedir.
Kaldıraçlı işlemler Forex piyasalarında ya da kripto piyasalarında yapılan bir işlemdir. Kaldıraçlı işlem yapmak için ilk başta bu borsalara kayıt olmak gerekmektedir. Borsalara kayıt işlemi yapılmasının ardından işleme başlamak için borsa cüzdanına para yüklenmesi gerekmektedir. Borsaların kaldıraçlı işlem yapmak için arayüzleri bulunmaktadır. Bahsi geçen arayüzlerde kaldıraç araçları mevcuttur. Her borsa için bu arayüz ve araçlar farklı biçimde yer almış olabilir. Kaldıraçlı işlemlere başlamadan önce seçilen borsanın tanınması gerekmektedir.
Kaldıraçlı işlemleri yaparken en önemli husus pozisyonun belirlenmesidir. İşlem pozisyonunun belirlenmesi farklı çeşit analizler ve grafik okumaları gerektirmektedir. Pozisyon belirlenmesinin ardından ne kadar miktarla alım veya satım yapılacağı ve kaldıraç miktarı seçilir. Bu araçlarda seçim yapılmasının ardından işlem başlatılır. Kaldıraçlı işlemlerde araçlarının yanlış kullanılmasını önlemek için borsaların geneli kaldıraç kullanımına ilişkin bilgilendirme metinleri içermektedir. Yatırımcıların kaldıraçlı işleme başlamadan önce iyi bir araştırma yaparak kendilerini test etmeleri tavsiye edilmektedir.
Kaldıraçlı işlem, dayanak varlık üzerinde daha fazla büyüklükte işlem yapabilmenizi sağlamak amacıyla teminat olarak ifade edilen bir marj karşılığında yaptığınız ödeme sonucunda gerçekleşmektedir. Açıkça belirtmek gerekirse, bu işlemde tam değerin teminat bölümü yatırımcı tarafından yatırılmaktadır. Kalan bölümü ise aracı kurum tarafından borç verilerek tamamlanır.
İşlemler için kullanılan kaldıraç oranı, farklı piyasalarda farklılık gösterebilmektedir. Forex piyasasında Türkiye’de mevzuat gereği kaldıraç oranı en fazla 10:1 olabilmektedir. Yani en fazla 10 katına kadar işlem yapılabilmektedir.
Forex piyasasında 100 dolarla işlem yapabilir ve kaldıraç sisteminden yararlanarak 100 kat daha fazla kar edebilme imkanı bulunmaktadır. Forex kaldıraç sistemine örnek verecek olursak; 1’e 100 kaldıraç oranı aracı kurum tarafından kullanıcılara sağlanan bir imkandır. 100 dolar ile yatırım yapıldığını varsayarsak; bu oran sayesinde 10.000 dolar ile işlem yapılmış olmaktadır. 100 dolarlık işlem sonucunda ise 5 dolar kar edecekken kaldıraç sistemi sayesinde 500 dolar kazanmış olunmaktadır. En nihayetinde ise 100 dolarlık işlemden 500 dolar kazanılmış oluyor.
Kripto piyasalarında ise bu oran 125 katına kadar işlem yapılabilmektedir.
Kaldıraçlı işlemlerde, işlem değerinin sadece küçük bir yüzdesi peşin olarak ödense dahi toplam kar ve zarar, bütün pozisyon büyüklüğü üstünden hesaplanmaktadır. Bu işlemlerde zarar teminat tutarının üstünde olmaz fakat teminat tutarı bu nedenle hızlıca eriyebilmektedir.
Kaldıraçlı İşlemlerin Avantajları Nelerdir?
Kaldıraçlı İşlemlerin Riskleri Nelerdir?