İran Uranyum Zenginleştirme Kararına Uymuyor!

Nükleer anlaşma, Tahran'a yalnızca %3,67 oranında uranyum zenginleştirmesine izin veriyor.

İran devlet televizyonunda, İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliği yapmadığını sebep göstererek UAEA Yönetim Kurulunda alınan karara karşı çıkarak yüksek seviyede uranyumu zenginleştirmeye başladığını ifade etti.

İran Atom Enerjisi Kurumunun, Fordo'daki nükleer tesiste %60 saflıkta uranyum zenginleştirmeye başladığı ve bu seviyede zenginleştirilen uranyum miktarının arttığını söyledi. Karara cevap olarak, Natanz ve Fordo'daki tesislerde yeni bir santrifüj zinciri oluşturulacağı ve Fordo'daki IR1 santrifüjlerinin uranyumu çok daha hızlı bir şekilde zenginleştirebilen yeni nesil IR6 santrifüjleriyle değiştirileceği söylendi.

Müsaade Edilen Oran %3,67

İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri arasında 2015'te imzalanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) şeklinde isimlendirilen nükleer anlaşma, Tahran'a %3,67 oranında uranyum zenginleştirmesine müsaade ediyor.

Buna karşılık 2018'de ABD'nin anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesinden bir sene sonra anlaşmayı durduran İran, ilk olarak Natanz'da 17 Nisan 2020'de % 60 saflıkta uranyum zenginleştirdiğini söylemişti.

Yüzde 60 Endişe Sebebi

Tahran'ın uranyumu % 20 ve %60 saflıkla zenginleştirmesi Batı’da endişeye yol açıyor; çünkü uranyumun %20 ve bu oranın üzerinde zenginleştirilmesi nükleer bomba üretimini sağlayacak % 90 saflıkta parçalanabilir uranyum üretme adına büyük bir adım.

UAEA’ya bildirilmemiş İran’ın 3 bölgesinde daha nükleer bulguların olması ve söz konusu bulgulara dair Tahran yönetimine sorulan soruların cevapsız kalması iki taraf arasında gerginlik çıkardı

Söz Konusu Bir Gerginlik Var

Tahran’ın bu 3 bölgeye dair yaptığı açıklamayı inandırıcı bulmadığını söylemesi üzerine UAEA Yönetim Kurulu, 8 Haziran’da İran’a karşı bir karar almıştı. Bu gelişme üzerine İran, 9 Haziran’da 2015'teki anlaşma kapsamındaki nükleer programını denetlemek için ajansın kullandığı görüntü sistemlerini ve çeşitli ekipmanları kaldırmaya başlamıştı.

İran Yeni Bir Şey Sunmuyor

İran, Viyana'ya 2 Kasım'da UAEA ile farklılıkları azaltmak için heyet göndermişti. UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, 9 Kasım'da bir açıklama yaparak, İran'ın toplantıda "yeni bir şey sunmadığını" söylemişti. ABD, Fransa, Almanya ve İngiltere, UAEA Yönetim Kurulu, İran'ı nükleer programı konusunda kendisi ile uzlaşma yoluna gitmediği konusunda suçluyor. İran, UAEA ile hemen iş birliği yapması konusunda uyarı almıştı.

Karar, 17 Kasım Perşembe günü UAEA Yönetim Kurulunda oylanarak 35 ülkenin 26'sından oy almıştı. Kararla birlikte İran’a "bildirilmemiş 3 bölgede bulunan uranyum izlerinin olduğuna dair hemen bir teknik açıklama yapmasını söylemişti.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan 19 Kasım'daki bir açıklama yaparak, UAEA Yönetim Kurulunda Tahran aleyhinde siyasi bir kararın alındığını ve karara tepki göstereceklerini söyledi.