İngiltere Maliye Bakanı Jeremy Hunt'ın bütçe açığını kapatabilme maksadıyla gündeme almayı düşündüğü ''kemer sıkma politikalarını'' ekonomik hususları koruma altına almak için ertelemeyi düşündüğü bildirildi. Söz konusu ertelemede İşçi Partisi'nin 20 puan gerisinde yer alan partisinin seçimle ilgili korkularının da oldukça etkili olduğu belirtiliyor.
İngiltere'nin Kemer Sıkma Politikası Ne Zamana Kadar Sürecek?
İngiltere Maliye Bakanı Jeremy Hunt'ın, resesyona doğru giden ülkede Muhafazakar Parti’ye dönük desteği fazlalaştırmak ve ekonomiyi koruma altına almak maksadıyla 55 milyar sterlinlik bir kemer sıkma politikasının büyük bir kısmını bir sonraki seçime erteleyeceği konuşuluyor.
Hunt'ın 17 Kasım tarihinde yapacağı sonbahar açıklamasında %40’ı vergi yükselişlerinden ve %60’ı gider kesintilerinden gelecek olan önlemleri açıklaması gündemdeydi. Bazı kaynaklara göre tasarruf politikasının büyük kısmı büyümeyi korumak maksadıyla beş senelik planın son çeyreğinde yapılacak.
Cuma günü çıkan resmi dokümanlarda GSYİH’nın Eylüle dek olan üç ay içerisinde 2021 senesinin başlamasından beri ilk defa küçüldüğünü göstermiş oldu.
En İyi Senaryo 1 Senelik Resesyon
İngiltere Merkez Bankası, İngiltere’nin en iyi senaryoda dahi tahmini 1 sene alacak bir resesyona gideceğini öngörmekte.
Jeremy Hunt, Pazar günü Sky News'e verdiği demeçte, “Eğer bir resesyon içerisindeysek bunun mümkün olabildiğince sığ ve kısa geçtiğinden emin olmak durumundayım. Ekonomiyi yükseltecek önlemler olacak fakat bunların önden nakit yüklemeli olmayan beklentiler olacak büyük bir ihtimalle” dedi.
Faiz Oranlarını Düşük Tutmak Piyasa Beklentilerini Karşılamak İçin Gerekli
Diğer bir yandan Starling Bank'ın CEO'su Anne Boden bir televizyon kanalına verdiği röportajda, Hunt'ı büyümeyi kesecek kadar sıkılaştırmaması hususunda uyararak “Yapmamız gereken husus, aşırı düzeltme yapmadığımızdan emin olmaktır. Bu gerçekten çok sıkıntılı bir durum."
Başbakan Rishi Sunak, Bali'deki G-20 toplantılarına giderken gazetecilere, kamu maliyesini sürekli bir patikaya oturtabilmenin faiz oranlarını düşük tutmak ve uluslararası piyasaların beklentilerini karşılamak için gerekli olduğunu vurgu yaptı.
Sunak büyümenin 'zaman içinde insanların vergilerini azaltabilmenin ve kamu hizmetlerini destekleyebilmenin' anahtarı olduğunu da sözlerine ekledi. Başbakan insanların Maliye Bakanı’ndan denklemin bu yönünü de duyacağını kaydetti.
Hunt, kamu maliyesinde bulunan boşluğu doldurmak amacıyla herkesin daha çok vergi ödemek zorunda kalacağını belirtti, fakat Pazar günü Sun gazetesinde yayınlanan bir yazıda, "en geniş omuzluların" yükün çoğunluğunu taşıyacağı konusunda ısrarcıydı.
Alınacak Olası Önlemler Ne Olacak?
- 2024-25’te bitecek mevcut gözden geçirme sonrası bakanlık harcamalarını küçük gerçek vadeli artışlarla sınırlayarak 20 milyar sterlin kadar tasarruf yapmak
- Enerji firmalarına halen uygulanan yüksek gelir vergisini %25’ten %30’a yükseltmek ve 2027’ye kadar 2 sene daha uzatıp 5 milyar sterlin elde etmek
- Gelir vergisi sınırını %45’lik bir düşüşle 125 bin sterline indirip senede tahmini 1 milyar sterlin elde etmek
- Gelir vergisi eşiklerinin dondurulmasını iki sene uzatıp 2028’e kadar 6 milyar sterlin elde etmek
Hükümet İnsanların Ceplerindeki Deliği Doldurmak İstemiyor
Chris Sanger (İngiltere Vergi Politikaları Başkanı ve Hazine Bakanlığı Vergi Uzmanları Başkanı), “Hükümet büyük ihtimalle bugün insanların ceplerinden para çekip kara deliği doldurmak istemiyor, bu sebeple tasarrufların büyük bir kısmını erteleyecek” görüşünü paylaştı.
Sunak ve Hunt'ın, bazı hedefleri dengelemenin yanında, uygulayacakları planın BOE'nin (İngiltere Merkez Bankası) enflasyonu yükseltmekten kaçınma gayretleriyle uyumlu hale getirmesi gerekiyor. Bununla beraber İngiltere'nin Liz Truss'ın mini bütçe fiyaskosundan sonra gerekeni yapacağına dair piyasaları koruma altına almak için acil mali politikaları göstermeleri gerektiği bildiriliyor.
Öte yandan, üyesi oldukları Muhafazakar Parti’nin 2025'e dek yapılacak seçimler öncesinde muhalefetteki İşçi Partisi ile aralarında olan 20 puanlık bir farkın kapanması gerekmekte.
Pazar günü Sun’da yazdığı yazısında Hunt, “Şu anda yapabileceğimiz en önemli şey, istikrarı yeniden sağlamak, kamu maliyemizi düzenlemek ve borçların düşmesini sağlamak olacak. Enflasyonu kontrol altına almanın ve faiz oranlarını mümkün olduğunca düşük tutmanın tek yolu bu” dedi.
Dan Hanson ve Jamie Rush 30 milyar sterlinlik bir mali konsolidasyonun, BOE'nin 2024 yılının sonlarına dek kalacakları faizleri gelecek sene %3'ten %4,25'e çıkartması gerektiği öngörüsünde bulunuyor.
Her iki ekomistte 45 milyar sterlinlik bir konsolidasyon, faiz artışlarını %4'te tutacağını ve 2024 yılında düşeceklerini belirtti. Hunt, mali krizden sonra GSYİH'nın yaklaşık %2'si oranında bir bütçe konsolidasyonu hedefliyor.
Kemer Sıkma Planı 5 Seneye Yayılacak
Kemer sıkma politikaları, darbeyi azaltmak amacıyla beş seneye yayılacak ve tasarrufların beşte dördünün departman bütçelerinde yapılan kesintilerde yapıldığı 2010-2018'ten keskin biçimde ayrılacak.
Muhafazakar partililerin 12 senelik bütçe sıkılaştırmasından sonra, kamu hizmetlerine hasar vermeden harcamaları kısması oldukça zor. Carl Emmerson (Mali Araştırmalar Enstitüsü Müdür Yardımcısı), "2010 yılında kesebileceğiniz düşük programları belirlemek kolaydı. Artık, bir zaman zorlu kesintilerden sonra, kolay tasarruf görmek oldukça zor" dedi.
Seçim sonrası harcama planlarından edilen departman tasarruflarının yanında, Hunt'ın yardım bütçesinden senelik 5 milyar sterlin etmesi ve planları yapılan yatırım harcamalarını tarihi ortalamalara düşürüp 10 milyar sterline dek tasarruf yapması bekleniyor.
Bu politikaların, senelik gider kesintilerini tahmini 35 milyar sterline kadar götürmesi öngörülüyor.
