Gübre ve Mazot Desteğinde Kredili Ödeme Uygulaması Nasıl Yapılacak?

 

 

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sunduğu 2023 bütçesi Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından kabul edildi. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sunduğu 2023 bütçesi 143,4 milyar lira olarak belirlendi. Bu bütçenin 54 milyar liralık bölümü çiftçiye tarım desteği olacak şekilde ödenecek.

Tarım için geçtiğimiz sene ayrılan bütçe göz önüne alındığında destek bütçesinde 2022 yılına göre tam yüzde 109 oranında artış gerçekleşecek.
Tarım desteğinde yüzde 109 oranında bir artış yapılması oldukça önemli ancak tarım için temel girdi fiyatlarının da yüzde 100’ün üzerinde arttığını belirtmekte fayda var.
Türkiye İstatistik Kurumu (TİK) en son 2022 Ağustos döneminde Tarımsal Girdi Fiyat Endeksinin yüzde 135 oranında artış gösterdiğini açıklamıştı.
Yıllık bazda enerji, mazot ve yağlardaki fiyat artışı yüzde 184, hayvan yeminde yüzde 147, tarımsal ilaçlarda yüzde 106, gübrede yüzde 234, oranında artış gerçekleştiği kaydedildi.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği ise 1 tarihinde, Ekim 2021-Ekim 2022 döneminin tarımsal girdi fiyatları artışını açıkladı. Yapılan açıklamaya göre, son geçtiğimiz son bir yılda mazot fiyatlarındaki artış yüzde 220, gübrede fiyatlarındaki artış ise yüzde 72 ila yüzde 152 arasında değişmektedir. Süt yeminde yüzde 108, sulama için kullanılan elektrikte yüzde 140, besi yeminde yüzde 107 ve zirai ilaçlarda yüzde 95 fiyat artışı oldu.

Tarım Destekleri Dolar Bazında Ciddi Oranda Eridi
Son 10 yıllık döneme baktığımız zaman tarıma verilen desteğin dolar bazında ciddi oranda eridiğini görebiliriz. 10 yıl öncesinde (2011-2012 döneminde) tarıma yıllık dolar bazında 4-4,5 milyar dolar destek ayrılırken, 2021 yılına geldiğimizde tarıma ayrılan desteğin 1,6 milyar dolar civarlarında seyrettiğini görüyoruz. 2022 yılında ise tarım desteği 2,9 milyar dolar oldu.
Çiftçinin ihtiyaç duyduğu girdiler; zirai ilaçlar, mazot, gübre, yem hammaddeleri büyük oranda ithal ediliyor. Bu da dolar ile karşılandığı anlamına geliyor. Döviz yükseldikçe tabi ki fiyatlar da yükseliyor. Bu tablo dolar bazında incelendiğinde destekler açısından çiftçinin büyük bir kaybı olduğunu söylemeden geçemeyeceğiz.

Çiftçinin yaşadığı kayıp yalnızca dolar bazı ile de sınırlı kalmıyor. Gayri Safi Milli Hasıla oranına bakıldığında desteklerde düşüş olduğunu gözlemlemiyor. 2006 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilerek yürürlüğe giren Tarım Yasası’na göre, tarımsal destekler Gayri Safi Milli Hasıla’nın en az yüzde 1’i kadar olması gerekiyor. Yasa çıktıktan bu yana hiçbir yıl çiftçiye yüzde 1 oranında destek verilmedi. Yasanın çıktığı 2006’da tarım destekleri GSMH’nın yüzde 0,60’ı kadar ödendi. Sonraki yıllarda bu oran ortalama yüzde 0,40 seviyelerindeyken, 2022’de en düşük seviyeye yüzde 0,33’e düştü.

Türkiye’nin 2022 yılındaki Gayri Safi Milli Hasıla’sının miktarı 18,6 trilyon tl olarak açıklandı. Çiftçiye en az yüzde 1'lik bir destek ödendiği varsayıldığında, çiftçi 186 milyar lira destek almış olması gerekiyordu. Ancak çiftçiye sadece 54 milyar lira destek açıklandı. Yalnızca 2022 yılı için konuştuğumuzda çiftçinin devletten 132 milyar lira alacaklı olduğunu söylemek hiç de yanlış olmaz.

Mazot ve Gübre Desteği Ödemesinde Yepyeni Bir Uygulama
2022 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı 20 Ekim 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanıp ardından yürürlüğe girdi. 2022 üretim yılına dair tarım desteklerinin çiftçiye ödenmesi 2023 bütçesinden gerçekleştirilecek. Ancak, gübre ve mazot desteğinin erken ödenmesine dair yeni bir uygulama getirildi.

 

Uygulama Nasıl Olacak?
1) Çiftçinin alacağı gübre ve mazot desteği elinde bulunan herhangi bir Ziraat Bankası kartına yüklenecek.

2) Banka bu yüklemeyi gerçekleştirmek için çiftçinin destek miktarınca kredi sağlayacak. Kredi kullanabilmesi için çiftçi ve banka arasında bir sözleşme imzalanacak. Ancak bu kredi için çiftçi masraf, komisyon ya da faiz ödemeyecek.

3) Kredinin vadesi 31 Mart 2023 tarihine kadar olacak. Bu zamana kadar çiftçi Ziraat Bankası kartına yüklenen parayı anlaşmalı Başak Kart üye işyerlerinde, akaryakıt istasyonu ya da yani gübre bayisinde yalnızca mazot ve gübre almak için kullanabilecek. Karttaki parayla istediği yerden istediği ürünü alamayacak. Ziraat Bankası kartına yüklenen bu parayla yalnızca gübre ve mazot alabilecek. Üstelik yalnızca Başak Kart anlaşmalı işyerlerinden alışveriş yapabilecek.