FAO: Yüksek gıda fiyatları ciddi sorunlar doğurabilir

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Başekonomisti Maximo Torero enerji fiyatlarındaki artış sürdükçe gıda ve enflasyonun da yükseleceğini söyledi. Gelişmekte olan ülkeler için konuşan Maximo yüksek gıda fiyatlarının tüketicinin sırtında ağır bir yük olduğunu söyledi.

Torero'ya göre gıda fiyatlarında ki artışın devam etmesi bekleniyor.

Ukrayna’daki savaşın gıda piyasaları üzerinde hem doğrudan hem dolaylı etkileri olduğunu belirten Torero buğday, mısır ve ayçiçek yağı arzının azalmasını doğrudan etkiler; savaşın doğal gaz, ham petrol, gübre fiyatlarını ve nakliye maliyetlerini artırmasını ise dolaylı etkiler olarak sıralıyor. Torero ayrıca, FAO’nun, fiyat artışlarından en çok etkilenen ülkelerin maliyetlerle başa çıkmasına yardımcı olmak için bir Gıda İthalatı Finansman Imkanı (FIFF) oluşturulmasını önerdiğini söyledi.

Gıda fiyatlarındaki son artışın ana nedenleri olarak hangi faktörler sıralanabilir?

Küresel gıda fiyatlarının artma sebepleri Ukrayna'daki savaş ve yaptırımlar, Yüksek gübre ve enerji fiyatları, olumsuz hava koşulları ve COVID-19 kaynaklı tedarik zinciri aksaklıklarının küresel talebi karşılayamamsından kaynaklı olduğunu söylyebiliriz.AO Gıda Fiyat Endeksi ile izlenen uluslararası gıda fiyatları 2020 yılının ortalarından bu yana artış eğiliminde. Endeks Mart 2022'de büyük ölçüde Ukrayna'daki savaşın etkisiyle tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Tüm temel gıda maddelerinin fiyatları arttı. Bitkisel yağlar ve tahıllar fiyat artışlarından en çok etkilenen iki gıda grubu olurken, nisan verilerine göre fiyat artışları bir yıl öncesine göre sırasıyla %47 ve %34 seviyesinde gerçekleşti. Özellikle Rusya ve Ukrayna savaşı yüzünden buğday arzında çok büyük sıkıntılar çıktı. Bunun yanı sıra Petrol, gübre fiyatları ve nakliye maliyetlerinin yükselmesi savaşın etkileri arasında oldu. Bazı ülkeler iç tüketime yetmicek endişesi ile ihracat sınırlaması getirdi.

Küresel yüksek enflasyonda gıda enflasyonunun payı nedir? 

Gıda enflasyonunun toplam enflasyon içindeki payını ölçmek için kesin tahminler yapılamıyor. Düşük gelirli ve gelişmekte olan ülkelerde gıdanın tüketim sepetindeki payı %40-50 civarında iken, yüksek gelirli ülkelerde çok daha küçüktür. Dolayısıyla, şu anda yükselen dünya gıda fiyatlarının, gelişmekte olan ülkelerdeki enflasyon üzerinde büyük bir etkisi olması beklenebilir. Yüksek gelirli ekonomilerde enflasyonun büyük bir kısmını enerji ve diğer faktörler yönlendirmektedir. Tahıllar, et ve süt ürünlerinde sıkıntıların devam etmesi muhtemel ve bu durum küresel gıda fiyatları üzerinde birkaç ay daha baskı oluşturabilir. Sonrasında, gelişmekte olan ekonomilerdeki düşük büyüme beklentileri nedeniyle satın alma gücü zayıflayacağından gıdaya yönelik küresel ithalat talebi azalabilir ve küresel gıda fiyatları üzerindeki baskı azalabilir.

Enerji fiyaltarındaki artış enflasyonu nasıl etkileyecek?

Yükselen enerji fiyatları, Küresel gıda üretimi içinbüyük bir tehlike oluşturmakta. Yüksek gübre fiyatları üretim maliyetlerini artırırken verimi ise beraberinde düşürüyor. Ekonomik kriz ve ağır borç yükü daha şimdiden çoğu ülkenin en büyük sorunu haline geldi. Eneri fiyatları yükselmeye devam ettiği sürece gıda enflasyonuda artıcak diyebiliriz.