El-Erian : FED bir hata daha yaparsa kriz çıkar

Küresel ekonomiler 2022 yılının başından bu yana oldukça belirsizlikle karşı karşıya. Omikron varyantı insan sağlığı için önceki varyantlara göre çok daha az tehdit edici olmasına karşın ekonomiler üzerindeki baskısını sürdürüyor.

“2022'nin başlangıcında derinleşen bir tedirginlik devam ediyor. Bu sadece sağlık, ekonomi, jeopolitik ve bazı durumlarda ulusal ve finansal güvenlikle ilgili zorluklarla karşı karşıya olan hükümetler için de değildi. Haneler ve çok farklı alanlardaki şirketler de bu tedirginliği hissediyor. Herkes beklenenden çok daha uzun bir süre ‘normalliğin’ dışarısında kaldı.

Artan jeopolitik gerilimler ve enflasyon kaynaklı hane halkı kırılganlığına, işgücü kıtlığına ve piyasa oynaklığına birçok yeni gelişme görüldü.

Yine de Omikron önemli bir istikrarsızlık kaynağı. Omikron kaynaklı izolasyon istihdam ve arz sorununa sebep olarak toplumların daha has segmentlerinde gelirlerin azalmasına sebebiyet veriyor. Ancak istikrarsızlığın tek kaynağı birçok insanın testlerde pozitif çıktıktan sonra izolasyona zorlanması değil. Omikron ayrıca ülkelerin farklı Kovid yönetim stratejileri benimsemesine yol açarak küresel olarak daha önceden de yeterli seviyede olmayan koordinasyondaki eksiklikleri güçlendiriyor.

Çin’in sıfır-Kovid politikası da tedarik zincirindeki aksaklıklara sebebiyet doğuruyor.

Bu tür aksaklıklar tıpkı enflasyonun ABD halkının bir numaralı endişesi haline gelmesi gibi fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturuyor. Birçokları için kontrol altındaki fiyat şoku olarak görülen şey çok daha geniş çaplı bir olguya dönüştü.

Sonuç olarak tüketici duyarlılığı düştü ve hanehalkı kırılganlığı özellikle de halihazırda zor durumda olan nüfus segmentlerinde artış gösteriyor.

FED’in çok kısa bir süre içinde sadece aylık varlık alımlarını sona erdirmekle kalmayıp aynı zamanda faiz oranlarını artırdığı ve devasa bilançosunu gevşetmeye başladığı üç uçlu bir yaklaşım anlamına gelebilir.

Söz konusu politika, FED'in varlık fiyatlarını son derece desteklediği, volatiliteyi sürekli olarak bastırarak ve daha fazla risk almayı teşvik ederek varlık fiyatlarını desteklediği bir sürecin ardından geliyor.

Eğer FED politik sorumluluklarını yerine getirmekte tekrar durursa, daha öncesinde önlenebilmesi mümkün olan durgunluğa sebep olabilir. Toplumu yüksek enflasyona ve daha düşük gelirlere maruz bırakabilir.

Son olaraksa jeopolitiğin neden olduğu ek huzursuzluklar var. Artan Rusya-Ukrayna gerilimi belirsizlik ve enflasyonist baskılara katkıda bulunuyor. Durumla ilgili değerlendirmelerin çoğu, açık bir askeri çatışmayı veya dayanıklı bir diplomatik çözümü güvenli bir biçimde tahmin edemezken, çoğu kişi karışık bir ortamda sıkışmış hissediyor.

Benzer bir durum Çin-Amerika ilişkisinde daha az derecede de olsa görülebiliyor. Bu gelişmelerin her biri kendi başına önemli bir belirsizliğe neden olacaktır.