USD
34.4642 EUR
35.9849 GBP
43.1554 GRAM ALTIN
2965.88 BIST100
3000 
Birincil Piyasa Nedir? Birincil Piyasa İşlemleri Nelerdir? Finansal dünyada merak uyandıran bu başlıklar altında birincil piyasa hakkında önemli bilgiler detaylarda.
Birincil piyasa, finansal araçların ilk kez halka arz edildiği ve yatırımcıların doğrudan yeni menkul kıymetlere sahip olabildiği temel bir piyasadır. Bu piyasa, şirketlerin sermaye artırımı yapabilmeleri ve projelerini hayata geçirebilmeleri için önemli bir platformdur. Birincil piyasa işlemleri, hisse senetleri, tahviller, bonolar gibi finansal araçların ilk kez satışıdır ve genellikle borsa dışında gerçekleştirilir. Yatırımcılar, bu piyasada arz edilen yeni menkul kıymetlere yatırım yaparak şirketlerin büyümesine ve ekonomik gelişmelere katkı sağlayabilirler. Bu içerikte, birincil piyasanın ne olduğunu ve işleyişini daha ayrıntılı olarak verildi.
Sermaye piyasasında, yeni ihraç edilen tahvil ve menkul kıymetlerin ilk defa piyasaya sürüldüğü yer "birincil piyasa"dır. Bu piyasada, şirketler ve devletler, menkul kıymetlerini doğrudan ve ilk kez yatırımcılara sunarak nakit sermaye elde ederler. Birincil piyasada gerçekleşen işlemler, yatırım araçlarının piyasaya ilk defa sürülmesi ve satılması ile ilgili olup, bu işlemlerden elde edilen fon, ürün, mal veya senetler, birincil piyasa işlemleri kapsamında yer alır.
Birincil piyasa işlemleri, örneğin, bir şirketin hisse senetlerinin ilk kez halka arz edilmesi veya bir devletin tahvillerinin satışa sunulması gibi durumları içerir. Yani, birincil piyasada, yeni ihraç edilen menkul kıymetlerin yatırımcılara sunulduğu ve ilk elden satıldığı işlemler gerçekleştirilir. Bu işlemler, şirketler ve devletlerin sermaye ihtiyaçlarını karşılamak ve projelerini finanse etmek için önemli bir kaynaktır.
Şirketler, sermaye piyasası araçlarını halka arz ederek paylarını veya tahvil, varant, kira senedi gibi araçları yatırımcılara sunabilir. Halka arz işlemleri için belirli koşulların Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Şirket, halka arza karar verdikten sonra bu arzın nasıl yapılacağı yönetim kurulu kararıyla belirlenir ve halka arz etme kararı, koşullara bağlı olarak alınır.
Bir şirket, güncel sermayesini temsil eden payların bir kısmını ortaklık satışı şeklinde halka arz edebilir. Diğer bir seçenek ise anapara artırımı yoluyla var olan paydaşların öncelik haklarını kısıtlayarak halka arz etmektir. Yönetim kurulları, bu yöntemlerden birini ya da her ikisini uygulamaya karar verebilir ve her iki durumda da şirkete yeni ortaklar katılır. Eğer daha önceden halka arz edilmemiş bir anonim ortaklık, paylarını ilk kez piyasaya sürüyorsa buna "Halka Açılma" denir. Daha önceden paylarını halka arz etmiş ortaklıklar ise paylarını tekrar halka arz edebilir, bu duruma "İkincil Halka Arz" denir.
Halka arz edilen hisselerin tamamı birincil piyasada işlem görür. Birincil piyasa, "Yeni İhraç Piyasası" olarak da adlandırılır. Burada, piyasaya ilk defa giren hisselerle uzun süredir piyasada bulunan diğer payların değerlenmesi farklı dinamiklere sahiptir. Birincil piyasada payların değeri, borsadaki dinamikler nedeniyle iniş çıkışa uğramaz, daha istikrarlı bir yapıya sahiptir. Şirketler ve kurumlar, halka arz yoluyla yeni hisseler satarak sadece yatırım sermayesini artırır ve bu sürece "yüklenim" denir. Birincil piyasada satılan hisseler, tükenir ve daha sonra ikincil piyasaya geçer. Bu şekilde bu hisseler tüccarlar tarafından alınıp satılır.
Birincil piyasa, bir menkul kıymetin ilk kez arz edildiği piyasadır ve bu işlemde şirketin bizzat bulunmasına gerek yoktur. Bu piyasada, satış işlemi bir banka veya aracı kurum aracılığıyla gerçekleştirilir. Yani, şirketin kendi menkul kıymetlerini piyasaya sunmasının yanı sıra, aracı kurumlar veya bankalar tarafından da birincil piyasa işlemleri yapılabilir. Bu durumda, yatırımcılar, menkul kıymetleri doğrudan bu aracılar aracılığıyla satın alabilirler.
Birincil piyasa işlemleri arasında, hisse gibi yatırım araçlarının ilk kez piyasaya sürülüp satılması yer alır. Yani, bir şirketin halka arz edilerek paylarının satılması veya devlet iç borçlanma senetlerinin Hazine Müsteşarlığı tarafından ihale ile satılması da birincil piyasa işlemlerine örnek olarak verilebilir.
Birincil piyasa örnekleri arasında, şirketlerin ilk arzları ve devlet tarafından ihraç edilen senetler bulunmaktadır. Örneğin, teknoloji sektörünün önemli bir şirketi olan Facebook, sermaye artırımı için birincil piyasada halka arz yapmıştır. 2012 yılında gerçekleştirilen halka arz ile Facebook, 16 milyar ABD doları toplamayı başarmıştır. Bu işlem sayesinde şirket, yatırımcılardan sermaye elde etmiş ve daha büyük bir yatırım imkanı sağlamıştır.
Devletin ihraç ettiği senetler de birincil piyasada yer alır ve bu senetlere DİBS (Devlet İçi Borçlanma Senedi) denir. Genellikle Türk lirası cinsinden ihraç edilen DİBS'ler, Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili olarak iki grupta incelenir. Hazine Bonoları, bir yıldan kısa vadeli olup kısa süreli finansman ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılırken, Devlet Tahvilleri bir yıldan uzun vadeli olup daha uzun vadeli finansman sağlarlar. Bu senetler, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı güvencesi altındadır ve yatırımcılara güvenli bir yatırım seçeneği sunarlar.
Birincil piyasalarda arz edilen bu senetler, yüksek likiditeye sahip oldukları için dönemsel nakit akışını sağlarlar ve yatırımcılar için vergi avantajlı bir yatırım imkanı sunarlar. Aynı zamanda vade sonunu beklemeden, geçerli piyasa koşullarına göre kolayca nakde çevrilebilirler. Bu nedenle, birincil piyasalar, şirketlerin sermaye artırımı için ve devletlerin finansman ihtiyaçlarını karşılamak için önemli bir platformdur ve yatırımcılar için farklı yatırım seçenekleri sunarlar.
Birincil piyasa işlemleri, borsada talep toplama süreciyle, genellikle 10.30 ile 12.00 saatleri arasında halka arz edilerek gerçekleştirilir. Bu saatler, yatırımcıların taleplerini iletebileceği belirli bir zaman dilimidir ve halka arz edilecek menkul kıymetlerin ilk kez yatırımcılara sunulduğu zaman aralığıdır. Bu süreçte, yatırımcılar talep ettikleri miktarı ve fiyatı belirterek katılmak istedikleri halka arza ilişkin taleplerini borsa üzerinden iletebilirler.
Birincil piyasa, finansal varlıkların ilk kez halka arz edildiği ve yatırımcılara sunulduğu piyasadır. Bu piyasada, şirketler veya devletler, yeni menkul kıymetleri ihraç eder ve yatırımcılara bu menkul kıymetlere yatırım yapma fırsatı verir. Birincil piyasada gerçekleşen işlemler, yeni menkul kıymetlerin ilk değerlerini belirler ve şirketlerin sermaye artırımı veya finansman sağlama amacına hizmet eder.
İkincil piyasa ise daha önceden ihraç edilmiş olan menkul kıymetlerin alınıp satıldığı piyasadır. Bu piyasada yatırımcılar, daha önce birincil piyasada arz edilmiş olan menkul kıymetleri alıp satmak suretiyle işlem yaparlar. İkincil piyasada menkul kıymetlerin fiyatları arz ve talebe göre belirlenir ve yatırımcılar arasında el değiştirir.
Birincil piyasa, yeni ve taze yatırım fırsatları sunarak şirketlerin sermaye artırımını sağlar. İkincil piyasa ise yatırımcılara kar elde etme imkanı sunar ve likiditeyi artırarak yatırımcıların menkul kıymetlerini kolayca alıp satmalarını sağlar. Bu iki piyasa, finansal piyasalarda önemli roller üstlenir ve yatırımcılar için farklı yatırım imkanları sunarlar.
