İran İslam Rejimi tarafından ''yıkıcı'' ve ''din dışı'' unsurlar barındırdığı gerekçesiyle yasaklanan filmlerin listesini hazırladık.
Yüz kızartıcı bir suçtan yargılanan Reza hapishanede geçirdiği süre içerisinde bir din adamıyla karşılaşır ve zihninde bir kaçış planının taslağını oluşturmaya başlar. Rıza, yeni tanıdığı din adamının cübbesini giyerek özgürlüğe adım atacaktır. Ancak bir din adamı olmanın halktan beklediği saygıyı yaratmayacağını çok yakında görecektir.
Marmoulak, İranlı din adamlarının muhafazakar tutumlarını ironik bir dille eleştirdiği gerekçesiyle İran’da gerçekleştirilen galasından iki hafta sonra gösterimi yasaklandı. Bu yasak, ancak ilgili bakanlığın 2019 yılında filme internet üzerinden erişim sağlayan bir lisans vermesi sayesinde ancak kaldırılabildi.
Kırk yaşındaki eski bir polis, ünlü yönetmen Makhmalbaf ile görüşmek ve son filminde oynamak için Tahran’a gider. Yirmi sene evvel Makhmalbaf, silahsızlandırma ve meşru müdafaa amacıyla bu polisi bıçakla yaralamıştır. Şah rejimine karşı mücadele ederken tutuklanacak olan Makhmalbaf birkaç sene hapis yattıktan sonra serbest kalmıştır. 20 sene sonra ise yaraladığı polis memurunun tekrardan izini sürecektir.
Mohsen Makhmalbaf’ın yazıp yönettiği bir film olan yapım, yönetmenin yarı otobiyografik bir başyapıtıdır. Filmin vermek istediği üstü kapalı mesaj olan “farklı insanların aynı olayı farklı şekillerde yaşayabileceği” düşüncesi, İranlı yetkililer tarafından filmin yasaklanmasına yetti.
Film dört kısa öyküden oluşur. İran’da her yıl aralarında çocukların da bulunduğu yüzlerce kişi idam edilmektedir. Hükümlü suçluların cezalandırılması sivil memurların işidir, ancak aynı zamanda zorunlu görev yapan askerler tarafından da yaygın olarak gerçekleştirildiği görülmektedir.
Filmleri sebebiyle pasaportuna el konulan ve defalarca tutuklanan yönetmen Mohammad Rasoulof’un, 2020 yapımı son uzun metrajlı filmi olan There Is No Evil, İran hükümetinin ölüm cezası uygulamasını eleştiren temaları gerekçesiyle yasaklanan bir diğer İran filmidir.
Bir hastanenin bekleme odasında bir kadın, kızı Solmaz Gholami’nin yeni doğum yaptığını öğrenir. Doğacak bebeğin bir kız olduğu ortaya çıktığında, damadın ailesi doğum yapacak olan Solmaz’ı terk edeceğini bildiği için mutlulukları yarım kalır.
The Circle (Çember) pek çok kez tutuklamalara ve sansüre maruz kalan usta yönetmen Cafer Penahi’ye popülarite kazandıran yapımlardan biridir. Bu film, İslam Rejimi’nin kadınlara dönük baskı ve yasaklamalarını eleştirdiği gerekçesiyle rejim tarafından yasaklanmıştır.
Ten, Tahran’daki bir kadın sürücü ile arabasındaki yolcular arasındaki on konuşmaya odaklanıyor. Film yanında küçük oğluyla terk edilmiş bir gelin, fuhuş yaparak geçimini sağlayan bir genç kadın, namaza giden bir diğer kadın ve başka başka insanlarla sohbetleri, sesi nadiren duyulan bu kadınların hayatlarına ve duygularını konu ediniyor.
Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye adaylığına layık görülen Dah, İranlı usta yönetmen Abbas Kiyarüstemi’nin yönetmenliğini üstlendiği 2002 yapımı bir dram filmidir. Filmin içeriğinde cinsiyet ayrımcılığına dönük eleştirel bir bakış bulunduğu için İran Rejimi tarafından yasaklanmıştır. Ayrıca Dah, BBC’nin hazırladığı “21. Yüzyılın En İyi 100 Filmi” listesine girmeyi başarmıştır.
Bir pizza dağıtımcısı olarak kuryelik yapan Hüseyin'in bunalmasına sebep olan sorun sistemin adaletsizliğidir. Bir gün arkadaşı Ali, bulduğu kayıp bir cüzdanın içindekileri gösterdiğinde, Hüseyin bir ödeme makbuzu bulur ve birinin pahalı bir kolye almak için harcadığı devasa ücrete inanamaz.
İran Rejimi’nin yetkilileri usta yönetmen Cafer Panahi’nin önceki filmi olan The Circle’ın ardından Crimson Gold’u da yasaklamışlardır. Film İran’da yasaklandı. Cafer Panahi, Crimson Gold’un da gösterime girdiği Moskova Film Festivali’nden dönerken havaalanında gözaltına alınmıştır. Panahi, politik bir kişi olmadığını, sadece sosyal meselelerle ilgilenen bir sanatçı olduğunu vurgulamasının ardından serbest bırakılmıştır.
İran’da kadınların erkeklerin spor müsabakalarına katılması resmen yasaktır. Haziran 2005’te İran milli futbol takımı, Dünya Kupası elemeleri için Azadi Stadyumu’nda Bahreyn ile maça çıkar. Bir grup İranlı kız, erkek gibi giyinip stadyuma girmeye çalışır ve başlarına gelmeyen kalmaz.
2006 yapımı bir diğer İran filmi olan Offside, İran’da çekilmesine karşın gösterime girmesi yasaklanmıştır. Offside’ın yönetmeni Cafer Penahi, Berlin Uluslararası Film Festivali’nde Büyük Jüri Ödülü olan Gümüş Ayı’ya layık görülmüştür.
Yaşlı bir çift, birbirleriyle didişip gabbehlerini (karmaşık bir şekilde tasarlanmış bir halı) temizlerken beklenmedik bir şey meydana gelir. Gökten zembille düşen, bir anda yanlarında genç bir kadın belirir ve yaşlı ikilinin halıyı temizlemelerine yardımcı olur. Bu genç kadın, tarihi gabbeh tasarımında tasvir edilen kabiledendir.
Sürgünde yaşayan politik yönetmen Muhsin Makhmalbaf’in yönetmenliğini üstlendiği 1996 yapımı bir İran filmi olan Gabbeh, “yıkıcı” bulunduğu gerekçesi ile İran’da yasaklanmıştır. Cannes Film Festivali’nde “Belirli Bir Bakış” alanında Makhmalbaf’a ödül kazandıran film, Sitges Uluslararası Film Festivali’nde iki ödüle layık görülmüş ve Oscar Akademi Ödülleri’ne Oscar aday adayı olarak gösterilmiştir.
Bita, ailesiyle birlikte yaşayan genç bir kızdır. Hasta babasını çok seviyordur fakat annesinin kendisine olan davranışları onu canından bezdirmektedir. genç bir muhabir olan Korush’a aşıktır ve onu kendisiyle evlenmesini ister fakat Korush, Bita’yı geri çevirir. Babası öldüğünde ve Korush onu terk ettiğinde, dünya Bita için kapkaranlık bir hâle gelir ve Bita başka bir evliliği kabul etmek durumunda kalır. Tesadüf eseri Korush ile tekrar karşılaşan Bita çok zor bir duruma gireceğinden bihaberdir.
1972 yapımı bir İran filmi olan Bita, “İlerici İran sinemasının öncüsü” olarak bilinen usta yönetmen Hajir Darioush tarafından çekilmiştir. Kadınların erkek egemen düzen tarafından sömürülmesini eleştirdiğinden dolayı İran İslam Cumhuriyeti’nin kurulması sonrası 1981'de çıkarılan sansür yasası kapsamında yasaklandı. Başrol oyuncusu Googoosh, aynı zamanda İran’da modern dans hareketlerini performanslarına dahil eden ilk oyuncuydu. Evlilik dışı bir ilişki yaptığı öne sürülerek hapis de yatan sanatçı, şu an sürgün hayatı yaşamaktadır.
Amerika'nın kadınlara uyguladığı ve ilkel toplulukları andıran tuhaf yasakları sizler için listeledik.