Bankalardan Uzun Vadeli Kredilere Barikat

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca yapılan, “Banka Kredileri Eğilim Anketi” sonuçları açıklandı.

Ankete göre 2022 yılının 2. Çeyreğinde ticari kredilerde onay ve limitlerdeki standartların zorlaştığı ortaya çıktı.

Özellikle uzun vadeli ve büyük işletmeler için uygulanan kredilerde standartlar ağırlaştı, uygulamayı yapan banka sayısı da hızla artıyor. Bankacılık sektöründe gelecek çeyrekte işletme kredisinde artış olması beklentisi hakim.

Türkiye’de yaşanan yüksek enflasyon ve döviz kurundaki dalgalanmalara önlem olarak TCMB faiz oranını yüzde 14’ e sabit tutarak makroihtiyadi önlemler alıyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Merkez Bankası ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın aldığı makroihtiyati önlemler yılın ikinci çeyreğinde bankacılık sektörünün ticari kredilere yönelik tutumunu negatif yönde etkiledi. Kredilerin nasıl gerçekleştiği ve ne yöne döndüğünü gösteren eğilim, TCMB’nin banka kredileri eğilim anketinden izlenebiliyor.

TCBM’nin  uyguladığı banka kredileri değişim anketinde yüzdelik değişim kredi standartları ile kredi koşul ve kuralları için (biraz gevşetme + çok gevşetme) - (biraz sıkılaştırma + çok sıkılaştırma), kredi talebi ise (biraz artma + çok artma) – (biraz azalma + çok azalma) şeklinde hesaplanıyor.

Kredi standartları net yüzdelik değişim oranı, standartların geçtiğimiz çeyrek periyoduna göre gevşetildiğini belirten bankaların oranından standartları sıkılaştırdığını bildiren bankaların oranının çıkarılması yoluyla hesaplanıyor. Örnek olarak işletmelere kullandırılan kredilere standart yüzde değişim oranı yüzde -25, bankaların net yüzde 25’lik standart sıkılaştırıldığı görülür.

TCMB’nin, Banka Kredileri Eğilim Anketi’ nde 2. Çeyrek verileri baz alındığında bankaların işletmelerle ilgili kredi ve limitlerin onaylanmasındaki standartların değişimine yüzde 20,4 yanıtı verildi. Bu oran bankaların net yüzde 20’sinin işletme kredilerinde standartları sıkılaştırdığını gösteriyor. 2022 yılı ilk çeyreğinde bu soruya verilen yanıtlarda net yüzde değişim -11,8’ di. Bu durumda yılın ikinci çeyreğinde koşulları zorlaştırdığını söyleyen bankaların sayısı yükselmiş gösterdi.

Gözden kaçmayan bir diğer sonuçsa uzun vadeli Türk Lirası kredilerine ait. İşletmelere kullandırılan uzun vadeli Türk Lirası kredilerde net değişim yüzdesi 51,7.

Bankaların yüzde 50’sinden çoğu uzun vadeli Türk Lirası kredi kullanım standartlarını zorlaştırdı. Bu soruda da yılın ilk çeyreğinde net yüzde değişim -12,6 idi. İkinci çeyrekte ise sert artış meydana geldi.

Yılın ilk çeyreğinde sadece bankaların net yüzde 12,6’sı uzun vadeli kredileri sıkılaştırdığını bildirirken ikinci çeyrekte yüzde 51,7’si sıkılaştırdığını bildirdi. Kısa vadeli kredilere uygulanan standartlarda gevşeme oldu.

Anket sonuçlarına göre büyük işletmelerin kredi limit ve onayında standardın ne yöne evrildiğine ilişkin sonuç yüzde 18,7.

Bankaların yaklaşık olarak 5/1’ i büyük işletme kredi limit ve onayında koşullarını zorlaştırdı.

2022’nin üçüncü çeyreğinde işletmelerin kredi talebi artacak

İşletmeler için kredi ya da kredi limitinin büyüklüğü için koşulların ne yönde değişiklik göstereceği soruna verilen yanıtta net yüzde değişim -25 olurken, Bu yine her dört bankadan birinin kredi ya da kredi limitinin büyüklüğü konusunda koşulları sertleştirdiği anlamına geliyor. Kredi ve limit büyüklüğünün yanı sıra işletme kredilerinde vadelerde de bankalar koşulları sertleştirdi.

Ankette verilen yanıtlara göre vadeler için banka koşul ve kurallarındaki değişim net yüzde -18,2 seviyelerinde. Her 5 bankadan bir tanesi vadelerde kuralları sertleştirmiş durumda. Diğer yandan kredi talebi bu yılın ikinci çeyreğinde döviz cinsinden açılan kredilerde azalırken, anket verilerine göre diğer tüm işletme kredi türlerinde talepte yükseliş meydana geldi. Gelecek üç aylık süreçte talepteki artışın devam etmesini bekleyen bankaların sayısı oldukça fazla.

Anket verilerine göre yılın üçüncü çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelerin kredi talebinde artış beklentisi sorusuna cevap net yüzde 80,7 oldu, büyük ölçekli işletmeler için beklenti de yüzde 62 seviyesinde.

Ticari kredi faizleri 3.5 yıllık zirvede

BDDK ve TCMB’ nin son dönemde art arda aldığı kararlar ve bu kararların bankalara yarattığı maliyet artışlarının etkisi kredi faizlerinde öne çıkıyor. TCMB verilerine göre ortalama ticari kredi faizleri Temmuz ayı itibariyle yüzde 29,62’ye yükseliş gösterdi. Bu yükselişle ticari kredi faizlerinin 3.5 yılın zirvesine ulaştı. Türk Lirası cinsinden ticari kredilerin faiz oranı geçtiğimiz haftaya göre 227 baz puan arttı. Türk Lirası cinsinden konut kredi faizleri 43 baz puan artışla yüzde 18,67’ye çıkarken, taşıt kredi faizleri 154 baz puan artış göstererek yüzde 26,26 ve ihtiyaç kredi faizleri 225 baz puan artışla yüzde 32,91’e çıktı. Dolar cinsinden ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 7 baz puan azalış göstererek yüzde 6,52 oldu. Euro cinsinden ticari kredilerin faiz oranı 88 baz puan artış göstererek yüzde 5,97’ye geriledi. Bankaların Türk Lirası mevduat faiz oranı Temmuz ayının ilk haftasında bir önceki haftaya oranla 32 baz puan artış kaydederek yüzde 17,15’e yükseldi.

Yılın üçüncü çeyreğinde sıkılaşma devam edecek!

Bankaların 2022 yılı üçüncü çeyrek beklentileri de küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli krediler haricinde diğer işletme kredi türlerinde standartların sertleşeceği yönünde.

Uzun vadeli işletme kredisinde şartların ne yönde değiştiğine dair soruya verilen cevap net yüzde -61,9 seviyesinde olurken, bankaların 3/2’si uzun vadeli Türk Lirası cinsinden kredilerde yılın üçüncü çeyreğinde şartların sertleşeceğini işaret ediyor. Bankalar büyük işletmelere veriler kredilerde de şartların zorlaşmasını bekliyor. Anket verileri bu yılın üçüncü çeyreğinde beklentinin, döviz cinsinden açılan kredi türünde talebin azalması, diğer işletme kredi türlerinde talebin artması yönünde olduğunu gösterdi. Bankalar yurtdışı fonlamalarında da koşulların zorlaştığı ortaya çıktı.

Diğer gündem haberlerine buradan erişebiilrsiniz.