Bankacılık sektöründe KKM dönüşümü

Geçtigimiz yılın son aylarında görülen kur korumalı TL geleneksel bankacılık sektöründe vaden de değişiklik gerçeklestirdi. KKM sonrasında mevduat yoğunluğu  3-6 ay ve 6-12 ay  olarak gerçekleşti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verileri  yurtiçi yerleşiklerin geçtiğimiz yıl  mart ayına göre 3-6 ay arası vadeli TL mevduat yüzde 323 yükselirken , 6-12 ay vadeli TL mevduat miktarı geçtiğimiz  yıl mart ayına göre  yüzde 513,7 yükseldi. Toplam TL mevduatta 3-6 ay vade payı yüzde 4,7’den yüzde 13’e çıkıtı, 6-12 ay vadenin payı da yüzde 2,1’den yüzde 8,3’e yükseldi.

Dolarda yaşanan yükselişin ardından , Dolar/TL 18 üstünde ilerlemesi ile kur korumalı TLmevduat  dövizden TL mevduata yönlendirilmesi ile gerçek kişilerde 3 ay olarak belirlenmiştir. Şubat ayında görülen şirketlerin döviz mevduatını KKM'ye geçişin kolay olması en kısa vade'nin 6 ay olması ile sonuçlandı. BDDK’nın Mart 2022 verileri hem yılbaşından bu yana TL mevduattaki yükselişi görülürken hem de vade yapısının da uzadığını gösteriyor.

Yılın Son Zamanlarında Arttı

BDDK verileri yurtiçi yerleşiklerin Aralık 2021'e  göre toplam TL mevduatının 612 milyar lira arttığına işaret etti . Ocak ayında  200 milyar liranın üstünde  ekleme olduğu görülüyor. TL mevduatta artış gözlenirken vade de  Aralık 2021 yılına  göre hem de Mart 2021’e göre büyük değişimler gözlemlendi. Toplam TL mevduatın vade dağılımında KKM’nin etkili olduğu 3-6 ay arası ile 6-12 ay arası vade dikkat çekici şekilde yükseldi. 3-6 ay arası vadeli TL mevduatın büyüklüğü Mart 2022 itibariyle 316.3 milyar lira olurken  geçen yıl mart ayına göre yüzde 323 artışa işaret ediyor. Aralık 2021 sonuna göre ise 3-6 ay vadedeki artış yüzde 244,6. Son üç ayda KKM'nin etkilemesi ile  3-6 ay vadedeki TL mevduat katlandı. 6-12 ay vadeli TL mevduatta da aynı değişim yaşandı. Bu kez şubattan itibaren bu vadedeki TL mevduat büyüklüğü hızla artarak 202.7 milyar liraya çıktı. Geçen yıl mart ayın göre yüzde 513,7’lik büyüme oldu ve 2021 sonuna göre bu vadedeki TL mevduat yüzde 670 artış gösterdi.

1-3 ay vadeyi KKM ile 3-6 ay oldu 

BDDK verileri gerçek kişilerde ve ticari kurumlarda vade de KKM’nin yapısına göre farklı geliştiğini de ortaya koyuyor. Gerçek kişilerde toplam TL mevduatı 1 trilyon 260 milyar liraya yükseldi. Geçen yıl artta 903.5 milyar lira seviyesindeydi. yüzde 40 gerçek kişilerin TL mevduatının arttığı görülüyor . Vade de  3-6 ay olarak görüldü . Yurtiçinde yerleşik gerçek kişilerin TL mevduatının 3-6 ay arası vadelisi geçtiğimiz yıl  mart ayına göre yüzde 298 büyüdü. KKM gerçek kişiler için en düşük vadeyi 3 ay olarak belirlediği için bu vadede hızlı bir artış oldu. 3-6 ay vadenin geçen yıl marttaki payı yüzde 6 iken bu yıl yüzde 17’yi geçti. Gerçek kişilerin döviz mevduatındansa 1-3 ay vadeli TL mevduatını KKM’ye taşıdığı da BDDK’nın verilerindeki pay değişiminden ortaya çıkıyor. 1-3 ay vadeli mevduatın payı 11 puan azalırken 3-6 ay vadeli TL mevduatın payı 11 puan arttı.

6-12 ay vadede artış yüzde 1225,7

Ticari kurumlar şubat itibariyle KKM’ye giriş yaptılar . Ticari kurumların döviz mevduatından KKM’ye geçişi yapılıyor 2021 son çeyrek döviz gelirlerine kurumlar vergisi muafiyeti hakkı kazandılar . BDDK verileri ticari kurumların şubat itibariyle TL mevduata geçişinin hızlandığını gösteriyor. Verilere göre geçen yıl marta göre ticari kurumların TL mevduatı yüzde 73,3 arttı. Ve Mart 2022 itibariyle tarihte ilk kez 1 trilyon lira sınırını aştı. Geçen yıl martta 18.6 milyar lira olan 6-12 ay arası TL mevduat büyüklüğü bu yıl martta 178.6 milyar liraya fırladı. Bu yüzde 870’lik bir artışın yaşandığına işaret ediyor. Vadelerin ticari kurumların toplam TL mevduatından aldığı paya bakıldığında ise geçen yıl martta 6-12 ay vadenin payı yüzde 3,12 iken bu yıl martta yüzde 17,5’e yükseldi. Ticari kurumların, vadesiz, 1-3 ay vadeli ve 3-6 ay vadeli TL mevduatında ise gerileme yaşandı. Yine Aralık 2021 sonuna göre ticari kurumların TL mevduatındaki 6-12 ay vadeli TL mevduat büyüklüğü değişi çok çarpıcı. Aralık 2021’de 13.5 milyar liraya kadar gerileyen 6-12 ay vadeli TL mevduatın büyüklüğü Mart 2022’de yüzde 1225,7 artmış oldu.

KKM 782 Milyara Çıktı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun 22 Nisan haftası verilerine göre kur korumalı TL mevduatı büyüklüğü 782 milyar 32 milyon lira oldu. Veriler 24 Aralık 2021 haftasından itibaren açıklanıyor. Son dönemde ise ne kadarı döviz mevduatı dönüşü ne kadarı TL mevduattan geçiş ne kadarı ise yurtdışı yerleşiklerden kaynaklı bilinmiyor. 24 Aralık 2021 haftasında 29 milyar lira olan KKM büyüklüğü de özellikle şubatta ve nisanın ilk haftasında çok hızlı haftalık büyümeler yaşadı. Toplam mevduat içinde TL mevduatın payı da KKM’nin etkisiyle arttı. 24 Aralık 2021 haftasında TL mevduatın büyüklüğü 1 trilyon 847 milyon lira iken 22 Nisan haftasında 2 trilyon 625 milyon lira seviyesine çıktı. Döviz mevduatlarının TL karşılığı da 24 Aralık haftasında 3 trilyon 20 milyar lira iken 22 Nisan haftasında 3 trilyon 487 milyar liraya yükseldi. Toplam mevduat ise 4 milyar 868 milyar liradan 6 trilyon 112 milyar liraya geldi. 24 Aralık haftasında TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı yüzde 37,9 seviyesindeydi, 22 Nisan haftasında ise yüzde 42,9 olarak hesaplandı. Yani TL mevduatın toplam mevduattaki payı 5 puan yükseldi.