Atatürk ve Stalin Arasında Yaşanan Gerginlik

1935 yılında Stalin, Ekim 1917 Devrimi’nin yıldönümü kutlamalarında, “Herkes bilsin ki, Rus Milleti; Boğazlarla, Ardahan’ı ele geçirmekten asla vazgeçmeyecektir. Çok yakın bir zamanda bu davalarımızı halletmiş olacağımızı şimdiden müjdeliyorum.” ifadelerini kullanır

''Stalin Vatanımın Topraklarına Göz Dikmiş, Sen Protokolden Bahsediyorsun''

Stalin’in söylediklerini öğrenen Atatürk bu duruma çok öfkelenir. Gece yarısını beraberindeki ekibin itirazlarına karşın Sovyet Elçiliği’ne doğru protokolsüz bir şekilde yola koyulur. Şaşkınlığı yüzüne yansıyan personeline, “Ben protokol falan dinlemem çocuk. Stalin vatanımın topraklarına göz dikmiş, sen hala bana protokolden söz ediyorsun. Derhal hazırlayın arabaları!” der.

“Metni Getir İşin Aslı Neymiş Görelim”

Atatürk devrim kutlamaları münasebetiyle balonun düzenlendiği Sovyet Elçiliği’nde kendini karşılayan Büyükelçi Lev Karahan’a, “Ajanstan öğrendiğime göre Başkanınız Stalin, Ardahan ve Boğazları istemiş, kararı kesinmiş. Yakın bir gelecekte bu kararını uygulamaya koyacakmış. Böyle söyleyip söylemediğini ben bilemem ama buna benzer ifadeler kullanmış. Tabii bu konuşmanın bir kopyası sende elbette vardır. Getir bakalım şunu da işin aslını anlayalım.”

“Eğer İstediğim Yanıt Ulaşmassa Rus Sınırına Gideceğim”

Metnin orijinal hali Atatürk’e ulaştırılır. Tercüme edilen metin, ajansın geçtiği haliyle aynıdır. Lev Karahan’a dönen Atatürk, “Elçiliğin telsizinden derhal Stalin’i bulduracaksın. Başkanın tükürdüğünü yalayacak, yalamazsa ben ne yapacağımı çok iyi bilirim.

Bu yanıt bana bu gece ulaşacak çünkü benim senin başkanının aldığından daha önemli bir kararım var. İstediğim yanıtı almadan elçiliğinizden dışarı adımımı atmam. Eğer yanıt istemediğim şekilde gelirse şunu bil ki buradan çıkıp doğru Rus sınırına doğru gideceğim.” der.

Stalin'den Geri Adım

Lev Karahan çaresiz bir şekilde ve söyleneni yapar. SSCB’den gönderilen açıklama da Atatürk’ün istediği yöndedir: “Stalin'in dili sürçmüştür. Boğazlar ve Ardahan’ı almak gibi bir isteği yoktur.” Atatürk, uzun süredir tanıdığı ve bu olay yüzünden can güvenliğinin tehlikeye girebileceğini düşündüğü Karahan’a, Türkiye’de kalma önerisinde bulunur. Fakat Rus elçi Karahan, görevinin sonlandırıldığını ve derhal ülkesine geri dönme emri aldığını belirterek Atatürk'ün teklifini kibarca geri çevirir.

10 gün sonra Ankara’ya Lev Karahan’ın fırında yakılarak idam edildiği bilgisi gelir. Karahan, Stalin'in ölümünden sonra 1956 yılında aklanır. Ayrıca Karahan'ın eşi de yıllarca çalışma kamplarında (gulag) süründürülür.