Amerika Piyasalarında Neler Oluyor?

Ekim ayında 45 yıldan uzun bir zamandır en büyük aylık kazancın olduğu borsa sıçraması olmasına rağmen, ekonomistler ABD'de durgunluk tehlikesi olmasıyla ilgili uyarılar yapıyor. 2002'den beri Mortgage oranları en yüksek seviyelerinde, iş yatırımları ve tüketici harcamaları düşüyor. Federal Rezerv yüksek faiz oranları ile kalıcı enflasyona karşı bir mücadele içerisinde.

Bir şekilde, ABD işgücü piyasaları bunun üstesinden gelmeyi başardı. Amerika Birleşik Devletleri'nin işsizlik oranı yüzde 3.5 oranıyla geçtiğimiz beş yılın en düşük seviyesinde seyrediyor. ABD'nin işçi talebi oldukça yüksek şu anda işsiz her Amerikan vatandaşı için 1.7 adet iş ilanı mevcut.

Ekonomide Neler Olup Bitiyor?

Bu hafta gelen verilerle birlikte Eylül sonunda ABD'de toplam 10 milyon iş ilanı olduğunu göreceğiz. Ağustos ayın ile neredeyse aynı ve pandemiden önceki 7 milyon açılıştan çok üzerinde bu veriler.
İşverenler bünyelerine çalışan çekmek ve çalışanlarını elinde tutmak için maaşları ve avatajlarını artırdıkça, işgücü maliyetleri artış gösterdi. Geçtiğimiz hafta açıklanan Çalışma Bakanlığı verileri incelendiğinde, ABD istihdam maliyetleri 2022 yılının üçüncü çeyreğinde %1,2 artış gösterdi.

JPMorgan Funds baş küresel stratejisti David Kelly, "İlerleyen aylarda iş açıkları azalmayı sürdürmesi beklense de, normal seviyelerin üzerinde kalmaları bir gerçektir. 2023'e kadar güçlü bir istihdam büyümesini desteklemeyi sürdürmeli." şeklinde konuştu.

İş piyasası işçiler için iyi ancak enflasyon için kötü bir piyasa halini aldı. İşçi arzı ve işe alım talebiarasındaki uyumsuzluk var.
İstihdam rakamlarının yüksek seyretmesi, Fed'e enflasyonu azaltmak amacıyla agresif faiz artırım döngüsünü sürdürmesi gerektiğine işaret ediyor. Ancak ufukta görünen bu borçlanma maliyetleri yükseltip büyümeyi daha da yavaşlatır.

ABD Ekonomisinde Farklı Olanlar Neler?

Geçmişe bakıldığında Fed'in sıkıştığı zaman istihdamın düştüğünü görebiliriz. 1970'ler ve 1980'lere göz attığımızda yüksek enflasyon rakamları, Fed'in gerçekleştirdiği sıkılaştırma, 1975 yılında %9, 1982 yılında ise %10,8 işsizlik oranına neden oldu.
Fed'in tahminleri, işsizlik oranının 2023 yılının sonlarına doğru %4,4'e yükseleceğine işaret ediyor. Şu an oldukları yerin hemen hemen bir puan daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Şöyle bir sorun var ki bu kez iş piyasasının şekli biraz farklı. İşverenler işten çıkarmalara dair pek endişe duymuyor. Onun yerine açık pozisyonları doldurma konusunda daha endişeli davranıyorlar. Yani ne olur ne olmaz diye işçileri istifliyor ve işten çıkarmaları ertelemeyi tercih ediyorlar.

Ekonominin önümüzdeki aylarda nasıl olacağına dair kimsenin net bir bilgisi yok. Fed'in sakin bir iniş yapması kalifiye çalışanların işe almanın oldukça zor olabileceği anlamına geliyor. Eğer ki ekonomi durma noktasına gelirse, daha sert İK hamleleri bekleyin.

Fed'in Bir Sonraki Adımı Ne?

Bu hafta işgücü politikaları ve verileriyle dolu. JOLT'nin Eylül ayı iş açma verilerinin Salı saat 10:00'da yayınlanması bekleniyor. Fed toplantısı bu hafta gerçekleşecek ve Çarşamba günü faiz oranlarının artırması bekleniyor. Bu toplantı, uzmanların güçlü ücret artışı sebebiyle daha fazla enflasyon belirtisi göstereceğinden endişelendiği Ekim ayı istihdam raporundan iki gün önce yapıldı.