Açığa Satış Hisseyi Nasıl Etkiler? Açığa Satış Yapmanın Şartları

Borsada açığa satış işlemi, hisse senedi yatırımcıları tarafından sıkça kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem sayesinde, değeri düşen menkul kıymetlerden kazanç sağlanabilmektedir. Açığa satış işlemi, hisse senedi fiyatlarının düşmesine de yatırım yapma fırsatı sunmaktadır. Fakat, oynaklığın arttığı dönemlerde bu işlem yatırımcılar için riskli bir duruma gelebilmektedir. Dolayısıyla, borsa yatırımcılarının açığa satış işlemi yaparken pek çok konuda bilgi sahibi olması gerekmektedir. Bu yazıda “açığı satışın hisseyi nasıl etkilediği” gibi yatırımcıların sıklıkla merak ettiği konulara değinilmiştir.

Borsada Açığa Satış İşlemi Nedir?

Borsada açığa satış işlemi, Borsa İstanbul Pay Piyasasında yatırımcının sahip olmadığı sermaye piyasası araçlarını ödünç alarak daha sonra yerine koymak şartı ile satmasını mümkün kılan bir emir türüdür. Bu emir, diğer emirlerden farklı olarak baştan açığa satış emri olarak verilmektedir. Aynı zamanda, satış işlemi için takas yükümlülüğü ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmektedir.

Açığa Satış Yapılan Hisseler Ne Demek?

Açığa satış yapılan hisseler, yatırımcıların ellerinde bulunmayan, fakat piyasada mevcut olan hisse senetleri üzerinden gerçekleştirdikleri bir işlemdir. Bu işlemde yatırımcılar, hisse senedi fiyatının düşeceği beklentisiyle, ellerinde bulunmayan hisseleri piyasadan ödünç alarak satarlar ve fiyat düşünce yeniden satın alarak ödünç verdikleri hisseleri geri iade ederler. Bu işlem, kısa vadeli kazanç elde etmek isteyen yatırımcılar tarafından tercih edilirken, aynı zamanda riskli bir işlemdir. Üstelik, bazı ülkelerde bu işlem yasaklanırken, bazı ülkelerde ise sınırlandırılmıştır.

Açığa Satış Hisseyi Nasıl Etkiler?

Açığa satış işlemi, hisse senedinin arz-talep dengesinde değişikliklere neden olarak fiyatlar üzerinde baskı yaratabilir. Bu nedenle, açığa satış işlemi yapmanın hisse senedinin fiyatı üzerinde olumsuz bir etki oluşturabilmektedir. Yatırımcıların bu durumu göz önünde bulundurmaları oldukça önemlidir.

Açığa Satış İşleminin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Açığa satış işlemi, menkul kıymet fiyatlarının düşmesi beklentisiyle yapılır ve yüksek fiyattan satılıp, düşük fiyattan geri alınarak kar elde edilir. Ancak bu strateji, piyasadaki düşüşü hızlandırmak için uygunsuz bir şekilde kullanılabilir.

Açığa satışın avantajları şöyledir:

• Kaldıraç kullanarak daha küçük yatırımla daha fazla para kazanma imkanı
• Hem hisse senedi fiyat artışlarından hem de fiyat düşüşlerinden para kazanabilme
• Uzun pozisyonların bozulmadan risk dengesinin sağlanabilmesi

Açığa satışın dezavantajları ise şunlardır:

• Borsanın genel eğilimine ters düşerek yükseliş hareketinin yavaşlamasına sebep olabilme
• Menkul kıymetin ödünç alınarak işlem yapılması, vade sonunda menkul kıymetin değeri ne olursa olsun ödünç alınan miktarın yerine konulmasını gerektirir. Bu nedenle, yatırımcı öngörüsü gerçekleşmezse zarar edebilir.
• Ödünç alınan hisseler için ödeme yapılması gerektiği için maliyetin yükselmesine sebep olabilme.

Açığa Satış Yapmanın Şartları Nelerdir?

Açığa satış işlemini gerçekleştirebilmek için belirli şartlar bulunmaktadır. Yatırımcıların bu şartları yerine getirmeleri gerekmektedir. Bahsi geçen bu şartlar ise şu şekilde sıralanmıştır:

• Açığa satış yapmak isteyen yatırımcı, öncelikle aracı kurumla Kredi Sözleşmesi imzalamak zorundadır. Bu sözleşmede, yatırımcının ödünç alacağı varlıkların miktarı, geri ödeme süresi ve faiz oranları gibi konular belirtilir.
• Açığa satış yapmak için izin alınması gerekmektedir. Bu izni aracı kurum verir ve yatırımcının uygun şartları yerine getirmesi gerekmektedir.
• Açığa satış işlemi için belirli bir limit belirlenir. Bu limit, aracı kurumun uygun gördüğü şekilde paylaştırılır.
• Günlük açığa satış yapan yatırımcılar, mesai sonunda pozisyonlarını kapatmak zorundadırlar. Bu, yatırımcıların risklerini sınırlandırmak için yapılan bir uygulamadır.

Açığa Satış Nasıl Yapılır?

Açığa satış işlemi nasıl yapılır sorusuna detaylı bir cevap vermek gerekirse; açığa satış işlemi borsada yatırımcının elinde olmayan bir hisse senedinin ödünç alınarak daha yüksek fiyattan satılması ve daha düşük fiyattan alınarak pozisyonun kapatılması işlemidir. Bu sayede yatırımcı, hisse senedi fiyatları düşerken de kar elde edebilmektedir. Bu işlemde yatırımcı, belirli bir süre içinde hisse senedi fiyatının düşeceğini öngörür ve o hisse senedini satarak fiyat düştüğünde daha düşük fiyattan alarak kâr sağlamaktadır.

Örneğin; bir yatırımcı X firması hisse senedinde açığa satış yapmak istediğinde, elinde olmayan hisse senetlerini ödünç alarak piyasada 100 TL fiyatla satar. Yatırımcı, daha sonra hisse senedi fiyatının düşmesini bekler ve fiyat düştüğünde, ödünç aldığı hisse senedini daha düşük fiyattan satın alarak borçlandığı hisse senedinin geri ödemesini gerçekleştirir. Eğer fiyat gerçekten düşerse, yatırımcı aradaki farktan kar sağlar. Fakat, hisse senedi fiyatı yükselirse, yatırımcı pozisyon zararına uğramaktadır.

Açığa Satışın Mantığı Nedir?

Bu işlemin mantığı, alış-satış işleminin tam tersidir ve çoğunlukla hisse senetlerinin düşüş eğiliminde olduğu zamanlarda kullanılmaktadır. Yani, hisse senedi fiyatlarının düşeceği öngörüsüyle hareket eden yatırımcıların tercih ettiği bir yöntem olarak kullanılmaktadır.

Açığa Satış Pozisyonu Nedir?

Açığa satış pozisyonu, yatırımcının belirli bir varlığı (genellikle hisse senedi) ödünç alarak piyasada satması, daha sonra fiyatı düştüğünde geri satın alarak ödünç verene iade etmesi işlemidir. Yatırımcı, ödünç aldığı varlığı satarken, fiyat düşüşü beklemekte ve düşük fiyattan satın alarak kâr sağlamayı amaçlamaktadır. Açığa satış pozisyonu almak, yatırımcıların bir hisse senedinin fiyatının düşeceğine inandıklarında kâr sağlamak için kullanabilecekleri bir araçtır.

Açığa satış pozisyonu almak için yatırımcı, aracı kurum veya banka aracılığıyla ödünç alınacak varlığı belirler ve ardından ödünç alma işlemini gerçekleştirmektedir. Daha sonra yatırımcı, ödünç aldığı varlığı piyasada satışa sunar ve fiyat düşerse geri satın alır. Yatırımcı bunun ardından, ödünç aldığı varlığı geri ödeyerek ve faiz ödeyerek işlemi sonlandırmaktadır.

BIST Açığa Satış Yasağı

Borsa İstanbul açığa satış işlemlerini sınırlandırabilir veya tamamen yasaklayabilmektedir. Bu tür yasaklar, piyasalarda oluşabilecek manipülasyon riskini azaltmak ve yatırımcıları korumak için alınan önlemler arasındadır.

BIST'te açığa satış yasağı, genellikle belirli bir hisse senedi veya endeks için geçici olarak uygulanmaktadır. Bu yasağın amacı, hisse senedi fiyatlarındaki düşüşü önlemek ve piyasa güvenliğini sağlamaktır. Açığa satış yasağı sırasında, yatırımcılar ellerinde bulunan hisse senetlerini satabilmektedir. Fakat, ellerinde bulunmayan hisse senetlerini ödünç alarak satma işlemi yasaklanmaktadır. Bu tür yasaklar, piyasanın sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlamak için önemlidir ve yatırımcıların piyasalardaki dalgalanmaların etkisinden korunmasına yardımcı olabilmektedir.

Açığa Satış Yasağı İyi mi, Kötü mü?

Açığa satış yasağı, finansal piyasalarda oynaklığı azaltmak ve spekülatif işlemleri kontrol altına almak amacıyla uygulanan bir kısıtlamadır. Bu konuda farklı görüşler bulunmaktadır.

Yasağın iyi yönleri arasında şu faktörler yer alabilir: Açığa satış işlemlerinin aşırı fiyat düşüşlerine yol açması ve piyasalardaki panik havasını tetiklemesi engellenebilmektedir. Spekülatif işlemlerin önüne geçilerek, daha sağlıklı bir piyasa ortamı oluşturulabilir. Bununla birlikte, yatırımcıların karışıklık dönemlerinde riskten korunmalarını sağlamak için getirilen bir önlem olarak da görülebilmektedir.

Fakat yasağın bazı olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde açıklanabilir: Açığa satış işlemleri, piyasalardaki düşüşleri hızlandırma ve fiyat keşfi mekanizmasını engelleme riski taşıdığı için likiditeyi azaltabilmektedir. Üstelik, yatırımcıların stratejilerini sınırlayarak piyasa katılımını kısıtlayabilir ve piyasanın doğal seyrini etkileyebilmektedir.