ABD-Çin Çip Savaşı Avrupa'ya Sıçradı!

Geçen hafta, İngiltere'nin en büyük yonga üreticisinin yeni sahibine devralmasını geri alması emredildi .Almanya'da başka bir yonga fabrikası satışının engellenmesinden sadece birkaç gün sonra bu olay yaşandı.Her iki olayda da ulusal güvenlik kaygılarıyla sarsıldı ve her iki olay da Çin'e ait şirketlerin satın almalarını içeriyordu.

Birleşik Krallık'ta, hükümet tarafından Nexperia’ya fabrikanın kontrolünü ele geçirdikten bir yıldan uzun bir süre sonra Newport Wafer Fab'daki hisselerinin en az %86'sını satması söylendi. Nexperia,Şanghay'da kayıtlı yarı iletken üreticisi Wingtech'in Hollandalı bir yan kuruluşu .Çalışanlar 600 işi riske attığını söyleyerek kararı protesto ediyorlar.

Almanya'da ekonomi bakanlığı, otomotiv çip üreticisi Elmos Semiconductor'ın Dortmund kentindeki fabrikasını Silex'e satmasını yasakladı. Silex Çinli Sai Microelectronics'in İsveç yan kuruluşu. Çip savaşı, ABD-Çin gerilimlerinde yeni bir cepheydi. Şimdi Avrupa'da da baskının arttığını gösteriyor.

Eurasia Group'un jeo-teknoloji direktörü Xiaomeng Lu,bu kararların, Çin'in Avrupa'daki kritik endüstrilerdeki yatırımlarına ilişkin daha sert duruşlara doğru bir kaymaya işaret ettiğini belirtti.

“ABD baskısı kesinlikle bu kararlara katkıda bulundu. Büyüyen teknoloji egemenliği duygusu da muhtemelen bu hareketleri harekete geçirdi dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, yarı iletken endüstrisini giderek artan bir şekilde stratejik bir kaynak olarak [görüyor] ve onları yabancı devralmalardan korumaya çalışıyor.” Açıklamasında bulundu.

Avrupa'daki Çip Krizine Çin Etkisi

Hukuk uzmanları, iki kararın dikkate değer olduğunu belirtti. Avrupa, Orta Avrupa antitröst ve rekabet başkanı Ian Giles'a göre Newport Wafer davası, yürürlüğe giren Birleşik Krallık ulusal güvenlik ve yatırım (NSI) yasası kapsamında çözülmesi gereken bir mesele. Nexperia geçen hafta karardan sonra çok şaşırdığını belirtti. İngiltere hükümetinin Nexperia ile diyaloğa girmemeyi ve hatta Newport sitesini ziyaret etmeyi seçtiğini" belirtti. Nexperia, "potansiyel kaygı uyandıran faaliyetlerden kaçınmayı ve Birleşik Krallık hükümetine Güney Galler'deki 28 dönümlük bir alan" olan Newport'un yönetimine doğrudan kontrol ve katılım sağlamayı teklif ettiğini açıklamalarına ekledi.

Fabrika, bilgisayar çiplerinin temeli olan silikon gofretler üretmekte. Ürünlerinin çoğu arabalara ve tıbbi ekipmanlara katkı sağlıyor. Nexperia, tesisteki işçilerin geleceğinin belli olmadığını belirtti.

Nexperia Newport Staff Association, geçtiğimiz Perşembe günü Birleşik Krallık hükümetine açık mektup yazdı. Çalışanların geçim kaynaklarının "Noel yaklaşırken tehlikeye atıldığına" "inanmadıklarını" söyledi.

Grup, anlaşmanın İngiliz güvenliğini zedeleyeceği fikrini reddetti, "Bu açıkça son derece siyasi bir karar" diyerek belirtti. "Nexperia'nın Newport fabrikasını elinde tutmasına izin vererek mantıklı davranmalı ve işlerimizi korumalısınız" açıklamasında bulundu.

Birleşik Krallık hükümeti, Çinli bir şirketin şirkette kalmasını engelleyip engellememeyi tartışmakta. Newport Wafer Fab'ın yeni sahibi, Pekin'in etkisini kontrol altında tutmak ve kilit sektörü desteklemekle arasındaki siyasi ikilemi ortaya çıkarıyor. İngiltere, İngiltere'nin en büyük çip üreticisini satmasını Çin'e ait şirkete emretti
Elmos için ise Alman yetkililerin başlangıçta şartlı onay vereceğini belirttiler. Hatta yaklaşık 10 ay süren yoğun bir inceleme süreci olduğu ve sonrasında onay taslağı paylaştığı belirtildi.

Norton Rose'da Almanya antitröst ve rekabet başkanı Tim Schaper, "Elmos'un teknolojisinin oldukça eski olduğu, 1990'larda son teknoloji olduğu ve büyük endüstriyel öneme sahip olmadığı iddia edildiği için hükümet müdahalesinin de önemli olduğunu “açıkladı. İşlemin , Çinli yatırımcıların önemli Alman teknolojilerinde hisse satın almasıyla ilgili bir kamuoyu tartışmasının oyuncağı haline geldiğini belirtti

Bir röportajda "Elmos, Almanya'nın ana endüstrisi ve ülkenin gururu olan otomotiv sektörü için cips yapmasıyla tanınıyor" açıklamasında bulundu.Elmos ve Nexperia röportaj istemedi. Bir Nexperia sözcüsü CNN Business'a Salı günü "İngiltere hükümetinin kararıyla ilgili seçeneklerini değerlendirdiklerini" açıkladı.

ABD ve Çin Arasında Çip Tartışması

Çipler, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasında büyüyen bir tartışma ve gerilim kaynağı. Washington, malzeme azlığını bir ulusal güvenlik sorunu ilan etti. İleri teknoloji yeteneklerinde rekabetçi kalmanın öneminin altını çizdi.

Lu bu yıl ABD nin kendi kısıtlamalarını arttırdığını ve müttefiklerine de kendi kısıtlamalarını yürürlüğe koymaları için baskı yaptığını açıklamasında bulundu. Ağustos ayında ABD hükümeti, iki büyük yonga üreticisi olan AMD (AMD) ve Nvidia (NVDA)’ya Çin'e bazı yüksek performanslı yongaların ihracatını durdurması için emir verdi.

İki ay sonra Biden yönetimi, Çinli şirketlerin çip yapım ekipmanı ve lisanssız gelişmiş çipler satın almasını yasaklayan kapsamlı ihracat planlarını açıkladı. Kurallarla ayrıca Amerikan vatandaşlarının veya ABD yeşil kart sahiplerinin Çin'deki belirli üretim tesislerinde çiplerin geliştirilmesi veya üretilmesi için destek sağlamaları da kısıtlandı.

NATO ve Çin'den Açıklamalar

Pazartesi günü NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Batı'yı Çin'e "yeni bağımlılıklar yaratmamaya dikkat etmeye" uyarısında bulundu. Madrid'deki bir NATO parlamenter toplantısında konuştu.

Stoltenberg. Batı'nın, tedarik zincirlerini , kritik altyapısını ve kilit endüstriyel sektörleri kontrol etmek için "Çin'in artan çabalarını" gördüğünü belirtti.“Otoriter rejimlere zayıf noktalarımızı kullanma ve bizi baltalama şansı veremeyiz” sözlerini ekledi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning basına açıklamada bulundu.İngiltere'nin hamlesine kesin bir şekilde karşı çıktıklarını ve Birleşik Krallık'ı Çinli şirketlerin meşru hak ve çıkarlarına saygı duymaya ve adil, adil ve (a) ayrımcı olmayan bir iş ortamı sağlamaya çağırdıklarını belirtti. Kendisine Newport Gofret siparişi soruldu.Birleşik Krallık’ın, ulusal güvenlik kavramını gereğinden fazla genişlettiğini ve devlet gücünü kötüye kullandığını belirtti.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zhao Lijian, bu ayın başlarında basın toplantısı düzenledi. Elmos'a değinmedi, Almanya ve diğer ülkeleri "normal ekonomik ve ticari işbirliğini siyasallaştırmaktan kaçınmaya" davet etti.

Almanya Çinli alıcılar için bu yıl daha fazla inceleme yaptı. Geçen ay, Çin devlet nakliye devi Cosco'nun bir Hamburg liman terminal işletmecisindeki hissesi için yaptığı teklif tartışmalara neden olmuştu. Bazı hükümet üyelerinin baskısıyla, yatırımın boyutu sınırlandırıldı. 

Çip Üreticileri Nasıl Yol İzleyecek?

Avukatlar, çip üreticileri temyize giderse yıllarca sürebilecek belirsiz bir savaş olabileceğini söylüyorlar. Norton Rose'a göre her durumda, düzenleyicilerin kararlarından sonraki yaklaşık bir ay içinde mahkemeye itirazda bulunmaları gerekecek.

Hem İngiltere hem de Almanya, son zamanlarda hükümetin bu tür kararlar üzerindeki denetimini arttıran kurallar ekledi. Schaper, Almanya'da 2020'de doğrudan yabancı yatırım kurallarında yapılacak bir değişikliğin, hükümetin olası anlaşmalara "'kamu düzeni ve güvenliğinde olası bir bozulma' olması durumunda" müdahale edebileceği anlamına geldiğini açıkladı.

Çip Krizi Avrupa'da Yayılıyor

Milbank'ın Londra merkezli bir ortağı olan Andrea Hamilton, Birleşik Krallık'ta hükümetin NSI Yasası kapsamındaki anlaşmaları geriye dönük olarak gözden geçirebilmesinin "gerçekten şaşırtıcı ve geniş kapsamlı olarak kabul edilen bir şey olduğu açıklamasında bulundu.

Nexperia'nın görünüşe göre niyet ettiği gibi itiraz edilirse, bu aynı zamanda NSI Yasasının sınırlarının kapsamı konusunda bir test vakası haline geleceğini belirtti.
Eurasia Group'tan Lu'ya göre, ABD’nin Hollanda’ya özellikle litografi makinesi pazarında baskın bir konuma sahip bir yarı iletken ekipman üreticisi olan ASML'den (ASML) Çin'e ihracatı sınırlama baskısı yaptığını söyledi. Hollanda kendi duruşunu oluşturacağını açıkça belirtti.

Hollanda Dış Ticaret Bakanı Liesje Schreinemacher’a konuyla ilgili soru soruldu. ABD'nin Çin'e yönelik ihracat kısıtlamalarını bire bir kopyalamayacağını belirtti.

Hollandalı NRC gazetesine röportaj verdi ve "Kendi değerlendirmemizi yapıyoruz" dedi.